Obmiar robót – zasady oraz obliczanie ilości i wartości prac dekarskich
Obmiar robót – niezbędna część dokumentacji projektowej – jest podstawą do sporządzenia kosztorysu i ustalenia ceny za wykonanie prac dekarskich.
Tekst JAN GRYCUK
W dokumentacji projektowej wartość nachylenia dachu jest podawana w stopniach lub procentach. W celu obliczenia powierzchni całkowitej dachu należy:
• zamienić procenty na stopnie,
• wykonać rysunki pojedynczych połaci dachowych o wymiarach rzeczywistych,
• obliczyć pole powierzchni każdej z połaci, korzystając z wymiarów rzeczywistych.
Korzystanie z tabeli 1 sprowadza się do odszukania wartości nachylenia dachu, podanej w dokumentacji projektowej w procentach, a następnie odczytania odpowiadającej jej wartości stopni.
W celu obliczenia długości rzeczywistej szczytu dachu można korzystać z tabeli 2, w której dla określonego kąta nachylenia dachu został przyporządkowany konkretny współczynnik.
Dzieląc wymiar w rzucie przez współczynnik otrzymujemy wymiar rzeczywisty szczytu dachu.
Obliczenie pola powierzchni dachu dwuspadowego (rysunek 3):
• wymiar szczytu jednej połaci dachu w rzucie wynosi 2,80 m,
• wymiar rzeczywisty szczytu dachu wynosi 2,80/0,707 = 3,96 m,
• długość okapu dachu w rzucie równa się długości rzeczywistej to jest 12,20 m,
• pole powierzchni jednej połaci wynosi 3,96 m x 12,20 m = 48,31 m2,
• całkowita powierzchnia dachu wynosi 48,31 m2 x 2 = 96,62 m2.
Przedstawiona metoda dotyczy obliczania pola powierzchni dachów dwuspadowych.
Obliczenie pola powierzchni dachów o kształcie kopertowym, namiotowym lub innym, w których mogą występować połacie nachylone pod różnymi kątami, wymaga obliczenia długości rzeczywistej naroża dachu. Obliczenia pola powierzchni dachu kopertowego wykonujemy następującą metodą:
• zamieniamy wielkości kąta nachylenia dachu podane w dokumentacji technicznej w procentach na przyporządkowane im stopnie (tabela 1),
• kąt nachylenia naroża odczytujemy z przecięcia kolumny i wiersza (tabela 3),
• otrzymany kąt przyporządkujemy do współczynnika,
• wymiar naroża podany w dokumentacji dzielimy następnie przez współczynnik,
• otrzymana wielkość jest wymiarem rzeczywistym naroża.
W tabeli 3 w kolumnach podano kąty nachylenia jednej płaszczyzny, a w wierszach kąty nachylenia sąsiadującej z nią płaszczyzny dachu. Jeżeli jedna płaszczyzna jest nachylona pod kątem 450 (100%), a druga, która z nią jest połączona narożem, nachylona pod kątem 600 (173%) wówczas kąt
nachylenia naroża wynosi 40,80. Dzieląc długość naroża (4,10 m) przez przypisany temu kątowi współczynnik (0,755) otrzymujemy rzeczywistą długość naroża.
Znając wymiar naroża możemy obliczyć pole powierzchni połaci dachu.
Przedstawiony na rys. 5 rzut dachu zawiera elementy płaszczyzn dachu (kalenica, szczyt), które w kalkulacji robót dekarskich należy rozliczać odrębnie. Jeżeli zaprojektowano wykonanie pokrycia z dachówek betonowych, korzystamy z Katalogu Nakładów Rzeczowych K-05, który w poszczególnych tabelach zawiera opis robót:
• mocowanie folii dachowej lub papy,
• montaż kontrłat i łat,
• wykonanie pokrycia z dachówek,
• wykonanie kalenicy i naroży,
• obróbki szczytów,
• montaż wyposażenia okapu,
• obróbki kominów i ścian,
• wykonanie koszy.
Każda z tabel Katalogu Nakładów Rzeczowych uwzględnia:
• szczegółowy opis robót,
• czas pracy na wykonanie robót (na przykład 1 m kalenicy),
• wyszczególnienie niezbędnych materiałów oraz ich ilości,
• procentowy udział kosztów materiałów pomocniczych,
• czas pracy sprzętu.
Jeżeli znamy pole powierzchni dachu oraz całkowitą długość krawędzi dachu (okap, szczyt, kalenica, naroże, kosz) obliczamy ilość niezbędnych materiałów.
Zapotrzebowanie materiałowe na dachówki otrzymujemy z pomnożenia pola powierzchni dachu przez ilość materiału na 1 m2 powierzchni dachu.
Zużycie jednostkowe odnajdujemy w KNR lub katalogach producenta materiałów dekarskich.
Określenie ilości materiałów niezbędnych do wykonania krawędzi dachu sprowadza się do:
• zsumowania długości krawędzi jednego rodzaju – szczytów,
• odczytaniu z KNR normatywnych ilości materiałów potrzebnych na 1 m odpowiedniej krawędzi,
• obliczenia ilości materiałów do wykonania odpowiedniej krawędzi dachu.
Wykaz materiałów potrzebnych do wykonania pokrycia z dachówek betonowych według przedstawionego powyżej rzutu dachu wykonujemy w następujący sposób:
- Obliczamy pole powierzchni dachu:
• 7,70/2 = 3,85 m (długość jednego szczytu w rzucie),
• 3,85/0,766 = 5,03 m (długość rzeczywista jednego szczytu),
• 5,03 x 13,30 x 2 = 133,80 m² (pole powierzchni całego dachu). - Korzystając z KNR K-05 tabela 0201- 05 zużycie na 1 m² powierzchni dachu = 10,5 szt. dachówek
• 133,80 m² x 10,50 szt. = 1405,0 szt. dachówek. - Korzystając z KNR K-05 tabela 0202-01 na wykonanie kalenicy potrzebujemy:
• 2,5 gąsiora x 13,30 m kalenicy = 34 szt. gąsiorów,
• 1,4 szt. wspornika łaty kalenicowej x 13,30 = 19 szt. wsporników,
• 0,002 m3 łaty kalenicowej x 13,30 m = 0,03 m3 łat drewnianych,
• 1,05 m taśmy wentylacyjnej x 13,30 m = 14,0 m taśmy,
• 2,5 szt. klamry do gąsiorów x 13,30 m = 34 szt. klamer. - Korzystając z KNR K-05 tabela 0203-01 potrzebujemy:
• 3 szt. dachówek szczytowych x 20,12 m = 31 szt. dachówek lewych + 31 szt. dachówek prawych.
OBLICZANIE WARTOŚCI MATERIAŁÓW
Otrzymane ilości mnożymy przez ich ceny i otrzymujemy wartość materiałów:
• dachówka 1405,0 szt. x 2.30 zł/szt. = 3231,50 zł,
• gąsior 34 szt. x 10,50 zł/szt.= 357,0 zł,
• wspornik łaty kalenicowej 19 szt. x 4,50 zł/szt. = 85,50 zł,
• łata kalenicowa 0,03 m3 x 650,0 zł/m³ = 19,50 zł,
• taśma wentylacyjna 14,0 m x 23,0 zł/m = 322,0 zł,
• klamra do gąsiorów: 34 szt. x 1,10 zł/szt. = 37,40 zł.
Określenie ilości materiałów do wykonania pokrycia dachu z papy termozgrzewalnej podkładowej polega na obliczeniu:
• pola powierzchni dachu,
• zapotrzebowania materiałowego, który jest wynikiem mnożenia pola powierzchni przez zużycie normatywne podane w Katalogach Nakładów Rzeczowych. Katalog Nakładów Rzeczowych KNR-W 2-02 tabela 0504-02 określa zużycie papy termozgrzewalnej podkładowej w ilości 1,15 m2 na 1 m2 powierzchni dachu. Nadwyżka 15% wynika z uwzględnienia zakładów
papy oraz ubytków.
OKREŚLENIE ZAPOTRZEBOWANIA BLACHY DO WYKONANIA OBRÓBEK BLACHARSKICH
Blacha stosowana do wykonywania obróbek sprzedawana jest w arkuszach lub taśmach (rolkach). Jednym z elementów stanowiących obróbki blacharskie jest kosz. Po ustaleniu szerokości kosza mnożymy przez jego długość. Do otrzymanej wartości dodajemy 5% całkowitej ilości, która stanowi połączenia blachy i ubytki. Jednostką miary obróbek blacharskich w rozliczeniach materiałowych jest 1 m2.
Zasadą jest, aby z blachy uzyskać:
• optymalny kształt i wymiar obróbek blacharskich, które będą spełniały swoje funkcje,
• uzyskać minimalne odpady.
Określanie kosztów wykonania robót dekarskich jest bardzo ważnym składnikiem kosztorysu ofertowego lub powykonawczego.
Dla poprawnego określenia tych kosztów niezbędna jest znajomość:
• technologii robót dekarskich,
• warunków realizacji robót dekarskich,
• zasad finansowania robót dekarskich.
Warunki realizacji robót to:
• wyposażenie w sprzęt i narzędzia,
• długość ciągów komunikacyjnych i transportowych (w pionie i poziomie),
• stopień złożoności konstrukcji dachu,
• rodzaj podkładu,
• kąt nachylenia dachu,
• warunki klimatyczne.
KALKULACJA KOSZTÓW ROBOCIZNY
Wykonuje się ją korzystając z:
• Katalogów Nakładów Rzeczowych,
• zakładowych stawek robocizny. Katalogi Nakładów Robocizny zawierają normy czasu na wykonanie poszczególnej czynności. Przykładem może być KNR K-06 tabela 0201-06, w którym podano, że montaż okna dachowego o wymiarach 78 x 118 cm został oszacowany na 3,25 r-g (roboczogodziny).
Przyjmując, że stawka godzinowa dekarza wynosi 10,0 zł otrzymujemy koszt montażu jednego okna dachowego 32,50 zł.
Inną metodą jest stosowanie stawek zakładowych za wykonanie każdej czynności elementu pokrycia dachowego (metoda szczegółowa) lub oferowanie zamawiającemu przez wykonawcę ceny usługi za wykonanie 1 m2 pokrycia dachowego ze wszystkimi robotami dodatkowymi.
METODA SZCZEGÓŁOWA
Sprowadza się do mnożenia:
• powierzchni dachu przez stawkę zakładową określoną za tę czynność, na przykład: 138,80 m² x 18,0 zł = 2498,40 zł,
• długości obróbek blacharskich przez stawkę zakładową określoną za tę czynność, na przykład: 85,0 m x 15,0 zł = 1275,00 zł,
• liczby okien dachowych, wyłazów i świetlików przez stawkę określoną za tę czynność, na przykład: 5 szt. x 80,0 zł = 400,00 zł.
Suma wszystkich pozycji stanowi wartość wykonania usługi dekarskiej.
a) płaszczyzna rzutowa, b) rzut płaszczyzny
METODA UPROSZCZONA
Opiera się na pomnożeniu powierzchni dachu przez stawkę robocizny, która jest wielkością uśrednioną i wynika z uwzględnienia:
• rodzaju materiału pokryciowego,
• zakresu wszystkich robót,
• stopnia skomplikowania konstrukcji dachowej,
• wysokości dachu.
Przykład:
Powierzchnia dachu:
• 138,80 m²,
Stawka robocizny:
• 35,0 zł/m²,
Wartość usługi netto:
• 138,80 m² x 35,0 zł/m² = 4858,00 zł,
Wartość brutto:
• 4858,0 zł + 7% VAT = 5198,06 zł.
JAN GRYCUK
inżynier budownictwa, mistrz dekarstwa; prezes Oddziału Podlaskiego PSD; nauczyciel praktycznej nauki zawodu w Zespole Szkół Zawodowych nr 5 w Białymstoku;
projektant wielu narzędzi ciesielskich i dekarskich; tel.: +48 502 27 4707
