Lekkie rozwiązania dla dachów zielonych stosuje się na nowo budowanych obiektach typu hale, centra logistyczne, hipermarkety oraz na altanach, wiatach przystankowych i garażowych, a także podczas renowacji istniejących budynków i poprawy ich efektywności energetycznej.
TEKST PIOTR WOLAŃSKI
Aby zdać sobie sprawę z tego, jakie obciążenie powinien mieć strop w przypadku dachu zielonego, należy policzyć wagę wszystkich warstw użytych do budowy tego dachu w stanie pełnego nasycenia wodą. Obecnie lekkie systemy do dachów zielonych budowane są albo w oparciu o lekkie substraty (układ warstw, patrząc od dołu: antykorzenna izolacja wodochronna włóknina chłonno-ochronna, mata retencyjno-drenażowa, włóknina filtracyjna, substrat lekki, mata rozchodnikowa) albo higroskopijną wełnę mineralną (układ warstw, patrząc od dołu: antykorzenna izolacja wodochronna, włóknina chłonno-ochronna, mata retencyjno- -drenażowa, wełna mineralna, mata rozchodnikowa). Jako warstwę roślinności stosuje się prektultytowane maty rozchodnikowe, które rozkłada się i instaluje jak trawę z rolki. W obu przypadkach bardzo ważne jest regularne stosowanie nawozu.
Dla nowo budowanych obiektów właściwy dobór warstw oraz wytrzymałość obciążeniową stropu opracowuje się na etapie projektu architektonicznego. Natomiast przed podjęciem decyzji o budowie dachu zielonego na istniejącym budynku trzeba sprawdzić kilka istotnych elementów związanych ze stanem technicznym budynku i samego dachu. Pomocna może być odpowiedź na następujące pytania.
1. Czy stan techniczny i konstrukcja istniejącego budynku i jego dachu wytrzyma obciążenie warstwami dachu zielonego, biorąc pod uwagę stan pełnego nasycenia wodą?
2. Czy zastosowano lub można zastosować izolację wodochronną, która jest odporna na przerastanie przez korzenie roślin?
3. Jeśli obecnie istniejący dach płaski jest na przykład balastowany żwirem, to czy po zdemontowaniu tej warstwy żwiru można ułożyć lekki dach zielony i czy będzie on miał tę samą wagę co istniejąca obecnie na dachu warstwa żwiru?
To tylko jedynie kilka zagadnień, na które należy zwrócić uwagę podejmując decyzję o renowacji dachu i zastosowaniu na istniejącym budynku technologii dachu zielonego. Przy czym należy zaznaczyć, że nie wyczerpuje to tematu. Każdy projekt renowacji dachu należy rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę zarówno jego stan, jak i dane techniczne konkretnego budynku we współpracy z architektem, konstruktorem, a także z dostawcą technologii dachu zielonego i wykonawcą.
NADCHODZI FALA RENOWACJI
Komisja Europejska opublikowała w 2020 roku strategię na rzecz fali renowacji, której jednym z celów jest zwiększenie efektywności energetycznej i neutralności klimatycznej istniejących budynków.
Strategia ta zakłada, że do 2030 roku można odnowić 35 mln budynków i stworzyć do 160 tys. dodatkowych zielonych miejsc pracy w sektorze budowlanym.
Budynki odpowiadają za około 40% zużycia energii w Unii Europejskiej i 36% emisji gazów cieplarnianych. Jednak jedynie 1% budynków poddaje się co roku renowacji pod względem efektywności energetycznej, dlatego skuteczne działania w tym zakresie mają podstawowe znaczenie dla tego, aby Europa stała się neutralna klimatycznie.
Dachy płaskie w miastach mają bardzo duży potencjał. To przestrzeń, którą można zagospodarować i wykorzystać w procesach mitygacji i adaptacji do zmian klimatu, poprawiając przy tym efektywność energetyczną budynków, ograniczając emisję CO2 do atmosfery i osiągając wymierne oszczędności ekonomiczne (niższe koszty ogrzewania budynków zimą i klimatyzowania latem). W miastach i państwach europejskich rośnie świadomość na temat potencjału dachów zielonych w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków i korzyści wynikających ze stosowania tego rozwiązania w kontekście mitygacji i adaptacji do zmian klimatu.
POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW ORAZ OGRANICZENIE EMISYJNOŚCI OGRZEWANIA I CHŁODZENIA
Dachy zielone nie nagrzewają się w takim stopniu jak tradycyjne. Badania prowadzone w Nowym Jorku (Rosenzweig i in. 2006) wykazały, że w upalne letnie popołudnie temperatura powierzchni dachu standardowego może być nawet o 40°C wyższa od temperatury powierzchni dachu zielonego. Średnio (pomiary prowadzone w lipcu 2003 roku) temperatura powierzchni dachu
standardowego była wyższa o 19°C w ciągu dnia i niższa o 8°C nocą od powierzchni dachu zielonego. Z kolei temperatura wewnątrz budynku pokrytego dachem zielonym była w dzień średnio o 2°C niższa, a w nocy średnio o 0,3°C wyższa.
Oszczędności energii w budynkach wyposażonych w zielone dachy wynikają przede wszystkim z lepszej izolacji termicznej dachu. W okresach zimowych oznacza to oszczędności energii związane z ograniczeniem strat ciepła przez strop, w okresach letnich zmniejsza potrzebę klimatyzowania pomieszczeń. Badania przeprowadzone dla budynków wielopiętrowych w Madrycie (Alcazar i Bass, 2005) wykazały, że oszczędności energii wynoszą 0,5% w sezonie grzewczym oraz 6% w sezonie letnim.
Wykonanie zielonego dachu pozwala na obniżenie temperatury w pomieszczeniach pod nim średnio o 2-5°C. Natomiast 20 cm warstwa substratu i 20-40 cm warstwa roślinności ma identyczne właściwości izolacyjne co 15 cm warstwa wełny mineralnej.
Dachy zielone mają więc wpływ na redukcję emisji CO2 do atmosfery– obniżając temperaturę przyczyniają się do oszczędności energetycznych, co pozwala na redukcję CO2 emitowanego przy produkcji energii.
Roślinność posadzona na dachach pochłania CO2 i produkuje tlen w procesie fotosyntezy, filtrując przy tym zanieczyszczenia znajdujące się w powietrzu.
PRODUKCJA ENERGII NA ZIELONYCH DACHACH SOLARNYCH
Jeśli mówimy o efektywności energetycznej w kontekście dachów zielonych, to warto podkreślić, że zastosowanie paneli PV na dachu obsadzonym roślinami podnosi efektywność działania samej instalacji fotowoltaicznej.
Jest to korzystne ze względu na efekt synergii przy wytwarzaniu prądu – stosunkowo niska temperatura powierzchni zazielenionej (w porównaniu do dachów tradycyjnych) prowadzi do mniejszego nagrzewania modułów fotowoltaicznych, co poprawia sprawność takich modułów.
