Komin spalinowy powinien być tak wykończony, by nie tylko był ozdobą dachu, ale także przez wiele lat bezawaryjnie pełnił swoje zadanie. Wybór materiału jest uzależniony od klasyfikacji ogniowej.
Tekst ARKADIUSZ GNAT
Bezpieczeństwo pożarowe kojarzy się z zachowaniem ostrożności podczas pracy z otwartym ogniem przy klejeniu pokryć termozgrzewalnych czy innych prac, gdzie istnieje zagrożenie zaprószenia ognia. Temat jest ważny, a wymóg bezpieczeństwa pożarowego – związany z budynkiem od czasu jego budowy przez wszystkie lata jego użytkowania.
Chodzi między innymi o przepisy związane z wymaganiami dotyczącymi przewodów kominowych.
Wydawałoby się, że kominy to temat dla murarzy i kominiarzy, ponieważ dekarze zajmują się wykonaniem dachu. Praca murarza dotyczy postawienia komina zgodnie z projektem, a kominiarza skupia się głównie na odbiorze komina, jego serwisowaniu i dbałości o poprawną pracę. To zawód dekarza jest związany z zabezpieczeniem i obróbką większości przejść technicznych przez połać dachu w tym właśnie kominów. Przyjęło się, że do jego zadań należy wykonanie okładzin kominów i obróbek blacharskich łączących komin z pokryciem.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu głównym i najbardziej popularnym materiałem do budowy komina była cegła pełna i zaprawa cementowo- wapienna. Bez problemu można więc było „wkomponować” dolną obróbkę blacharską. Wraz z rozwojem budownictwa ilość materiałów, z których buduje się kominy, powiększyła się. Poza wciąż popularnymi kominami murowanymi z cegły, coraz częściej wykonuje się kominy prefabrykowane z pustaków keramzytowo- ceramicznych z wkładami. Wykonanie obudowy takiego komina można wykonać na wiele sposobów, na przykład przez obłożenie go cegłą (obmurówką) czy wykonanie stelaża, na którym montuje się obróbki blacharskie.
W ostatnich latach – głównie przy dachach krytych pokryciami metalowymi – stało się modne obkładanie ścian komina blachą.
Od wielu lat organizujemy szkolenia dekarskie, gdzie obróbka komina występuje w prawie każdej podstawie programowej szkoleń praktycznych. W zasadzie nie ma znaczenia, jakiego pokrycia dachowego dotyczy temat szkolenia – obróbka komina jest zawsze omawiana. Okucie tego przejścia dachowego jest traktowane jako podstawa wykonywania elementów obróbkowych. Skupiamy się na poprawności hydroizolacji, szczelności obróbek, łączeniu różnych materiałów, a ostatnio coraz częściej zwracamy uwagę na estetykę wykonania elewacji. Ćwiczymy na drewnianych makietach imitujących realny wygląd kominów często w proporcjach 1:1. Drewno jest lekkie, tanie, łatwe w obróbce i dlatego jest najlepszym materiałem do celów szkoleniowych.
Jest jednak również stosowane na kominach wielu budynków, choć zgodnie z obowiązującymi normami nie powinno.
Materiały, z jakich można wykonać kominy spalinowe i gazowe wraz z ich obudowami, powinny być bowiem niepalne i mieścić się w klasie ogniowej A1 i A2-s(1-3), d0.
KLASYFIKACJA OGNIOWA MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH WEDŁUG PRZEPISÓW*
Klasy ogniowe wyrobów budowlanych są określane na podstawie badań i oceny wyników według norm wspólnych dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Zgodnie z normą dla wyrobów budowlanych przewidziano siedem podstawowych klas: A1, A2, B, C, D, E, F. Najważniejsza jest podstawowa Euroklasa wyrobu, która wskazuje, jak przyczynia się on do rozwoju ognia, to znaczy jak dużo energii materiał dodaje do ognia. Najbardziej odporne materiały budowlane oznaczone klasą A1, następne to klasy A2 i B.
Norma i badania podają również klasy uzupełniające, które są oznaczane literami: s i d. Symbol s określa, jak dużo dymu wytwarza materiał budowlany podczas spalania. Z kolei symbol d charakteryzuje możliwość wytwarzania płonących kropli i/lub odpadów przez palący się wyrób.
Odporność ogniowa, ognioodporność (niepoprawnie: ogniotrwałość) – zdolność elementu budynku do spełnienia określonych wymagań podczas pożaru. Miarą odporności ogniowej jest czas (wyrażony w minutach) od rozpoczęcia pożaru do osiągnięcia przez element budynku jednego z trzech kryteriów granicznych:
• nośności ogniowej (R) – element przestaje spełniać swoją funkcję nośną, wskutek zniszczenia mechanicznego, utraty
stateczności, przekroczenia granicznych wartości przemieszczeń lub odkształceń;
• szczelności ogniowej (E) – element przestaje spełniać swoją funkcję oddzielającą wskutek pojawienia się na powierzchni nienagrzewanej płomieni, powstania pęknięć lub szczelin o wymiarach przekraczających wartości graniczne, przez które przenikają płomienie lub gazy, albo element odpada od konstrukcji;
• izolacyjności ogniowej (I) – element przestaje spełniać funkcję oddzielania wskutek przekroczenia temperatury granicznej na powierzchni nienagrzewanej.
Na polskich budowach jest duża różnorodność
produktów wykorzystywanych do tworzenia konstrukcji i obudów kominów, od materiałów drewnopodobnych typu OSB, przez drewno konstrukcyjne, z którego wykonywane są podkonstrukcje pod okładziny, a nawet styropian stosowany do ocieplania elewacji komina. Jeśli mówimy o kominach spalinowych i dymowych, wszystkie te materiały są stosowane niezgodnie z normą, a stosujący je ponoszą ogromną odpowiedzialność.
Należy wiedzieć, że temperatura na wyjściu z komina spalinowego potrafi przekraczać 250°C, a przy nagromadzeniu w przewodach kominowych sadzy lub materiałów pochodzenia roślinnego o samozapłon nie trudno. Skutki nieprawidłowego wykonania komina lub jego obudowy, mogą również mieć wpływ na złe działanie ciągów kominowych.
Gdzie jest kominiarz? Wiemy już, że pojawia się na budowie, aby odebrać sprawnie działający komin i w rzeczywistości często nie ma możliwości weryfikacji warstw komina, tym bardziej, że są one zakryte. W takiej sytuacji trudno ustalić, jakie materiały zastosowano do wykonania obudowy, a przecież nieprzestrzeganie przepisów określonych w ustawie powinno skutkować brakiem odbioru robót.
Z CZEGO BUDOWAĆ?
Materiały do obudowy komina powinny mieścić się w klasie niepalności A1 i A2. Wszelkie informacje na temat materiałów potrzebnych do realizacji procesu budowlanego powinny być w projekcie technicznym. Na rynku jest coraz więcej materiałów spełniających takie wymagania. Stelaż (podkonstrukcję) pod okładzinę elewacji komina można wykonać z profili stalowych lub aluminiowych, a przestrzeń między ścianami komina a obudową uzupełnić twardą wełną mineralną. Dostępne są profile metalowe powlekane farbą o podwyższonej odporności ogniowej specjalnie przeznaczone do tego celu. Użycie takich materiałów raczej nie wpłynie na koszt wykonania obudowy komina.
Na zdjęciach pokazano płytę włókno-cementową polskiej produkcji. Montaż takiej płyty w zasadzie niczym nie różni się od popularnej płyty OSB
Rynek oferuje również płyty drzazgowo-cementowe oraz włókno-cementowe o klasie palności A2,s1-d0. Te drugie charakteryzują się dodatkowo wysoką odpornością na zjawiska pogodowe i bardzo dobrze zastąpią płyty OSB, stosowane przez większość dekarzy. Płyty z mieszankami cementowymi występują również jako gotowe elementy elewacyjne dostępne w pełnej gamie kolorystycznej, można je zastosować jako elementy ozdobne do elewacji. W niektórych projektach spotyka się zapis: „ściana oddzielenia przeciwpożarowego” (potocznie nazywana ogniomurem).
Pamiętajmy, że zdaniem takiej ściany jest nierozprzestrzenianie ognia na sąsiednie budynki/mieszkania (zabudowa zwarta), a materiały stosowane do wykonania takiej ściany i jej obudowy również powinny mieścić się w klasie palności A1/A2, czyli niepalne.
Dekarze powinni znać i świadomie stosować normy wymagane w budownictwie oraz pamiętać o odpowiedzialności za skutki niestosowania się do nich. Powinni również uświadamiać inwestorów, którzy szukając oszczędności często zapominają, że przecież w tym wszystkim chodzi o bezpieczeństwo mieszkańców.
- § 266 Wymogi dotyczące przewodów spalinowych i dymowych PN-B-02870:1993
Dz.U.2019.0.1065 t.j. – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
1. Przewody spalinowe i dymowe powinny być wykonane z wyrobów niepalnych.
2. Przewody lub obudowa przewodów spalinowych i dymowych powinny spełniać wymagania określone w Polskiej Normie dotyczącej badań ogniowych małych kominów.
