Budowa to skomplikowany proces, który powinien być realizowany zgodnie z wieloma przepisami budowlanymi: ustawą Prawo budowlane, rozporządzeniami i innymi przepisami techniczno-budowlanymi oraz projektem architektoniczno-budowlanym. Które z nich są najważniejsze dla wykonawców, w tym dekarzy?
Tekst TOMASZ RYBARCZYK
Wprowadzane zmiany w Prawie budowlanym idą w kierunku ułatwienia oraz skrócenia procesu inwestycyjno-budowlanego. Już wcześniej wprowadzono przepisy umożliwiające wznoszenie budynków mieszkalnych jednorodzinnych nawet bez nadzoru kierownika budowy (dotyczy to na przykład budynków o powierzchni zabudowy do 70 m2, które spełniają jeszcze inne dodatkowe warunki). Pół biedy, jeśli jest kierownik budowy, ponieważ wówczas wykonawca może na niego liczyć. Jak jednak ma się on odnaleźć, jeśli budynek jest realizowany tylko pod nadzorem inwestora, który nie musi się znać na budowaniu oraz na meandrach Prawa budowlanego i innych istotnych przepisach? A przecież budowa budynku mieszkalnego o powierzchni zabudowy do 70 m2, nie różni się niczym pod względem technicznym od budynku mieszkalnego jednorodzinnego o większej powierzchni zabudowy. Dlatego dla własnego bezpieczeństwa warto dobrze znać obowiązujące przepisy. Nieznajomość prawa nie zwalnia nikogo z obowiązku jego stosowania.
Na czym formalnie polega budowanie?
Budowanie to proces inwestycyjny, który powinien być zrealizowany zgodnie z projektem przekazanym organowi administracyjno-architektonicznemu. Budynki mieszkalne jednorodzinne mogą być realizowane na zgłoszenie lub na podstawie wydanej decyzji pozwolenia na budowę (w zależności od ich przeznaczenia, konstrukcji, powierzchni zabudowy). W każdej sytuacji do realizacji budynku jest potrzebny projekt architektoniczno-budowlany, wykonany zgodnie z przepisami. Każdy taki projekt jest przygotowany przez osobę uprawnioną (architekta, konstruktora i projektantów branżowych), która oświadcza, że jest on zgodny z obowiązującymi przepisami. To właściwie powinno być jednoznaczne z gwarancją, że budynek po wykonaniu zgodnie z projektem spełnia te przepisy.
Dlaczego warto dobrze znać przepisy?
Nawet będąc bardzo dobrym wykonawcą warto znać prawo. Co prawda nie sposób zapamiętać wszystkich przepisów, ale warto jest znać hierarchię aktów prawnych oraz najważniejsze przepisy, a przynajmniej zasadę ich działania. Zawsze można do nich sięgnąć, by po prostu sprawdzić konkretną regulację albo naradzić się z kierownikiem budowy, jeśli są jakieś wątpliwości. Jest to bardzo ważne przy realizacji całego zamierzenia budowlanego, a więc również przy realizacji dachu oraz wszystkim tym, co jest z nim związane i dotyczy robót wykonywanych przez dekarzy.
W kontekście poprawności realizacji budowy, gdy wszystko idzie zgodnie z projektem i jeśli jest to budowa pod nadzorem kierownika budowy, to w zasadzie nic złego nie powinno się wydarzyć. Jednak sprawy mogą się skomplikować, jeśli budowa jest realizowana bez nadzoru kierownika oraz wtedy, gdy na przykład inwestor zażyczy sobie wprowadzenia zmian już w trakcie prowadzenia prac. Oczywiście, inwestor według Prawa budowlanego jest uczestnikiem procesu budowlanego, więc to na nim spoczywa odpowiedzialność realizacji budynku zgodnie z przepisami, a nie na wykonawcy. Dlatego dobrze jest znać przepisy oraz wiedzieć, kto jest uczestnikiem procesu budowlanego, jakie są jego prawa i obowiązki oraz gdzie jest to określone (jest to ujęte w ustawie Prawo budowlane). Oto dobry przykład: jeśli inwestor zechce zmienić pokrycie dachowe, to w praktyce jest to odstępstwo od projektu, które na pierwszy rzut oka wygląda dosyć błaho i wydawać by się mogło, że nie ma większego znaczenia, czy zmiana jest dopuszczalna. Może się okazać, że nie będzie to zgodne z przepisami. Jeśli zmieni się pokrycie z niepalnego na palne, może być to niezgodne z bardzo ważnymi dla realizowania inwestycji przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (zwanego potocznie Warunkami technicznymi). Mało tego, może jednocześnie się okazać, że nie będzie zapewnione bezpieczeństwo pożarowe, a więc nie będą spełnione warunki ujęte w przepisach wyższego rzędu względem rozporządzenia, a więc ustawy Prawo budowlane. Jedna taka zmiana może więc powodować dosyć duże problemy.
Innym przykładem jest dorobienie lub zmiana umiejscowienia okna połaciowego. Może się okazać, że złamiemy przepisy wynikające z Warunków technicznych. Pomimo tego, że okna zostaną prawidłowo zamontowane, a roboty zostaną wykonane z najwyższą starannością, nie będzie to zgodne z przepisami.
To dosyć skomplikowane, dlatego fundamentalne jest zrozumienie hierarchii przepisów. Generalnie jest to uszeregowane w następującej kolejności:
- konstytucja,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe,
- ustawy,
- rozporządzenia,
- rozporządzenia z mocą ustawy,
- akty prawa miejscowego.
Najważniejszą ustawą w branży budowlanej jest ustawa Prawo budowlane. Podrzędnymi aktami są rozporządzenia (wśród nich wspomniane rozporządzenie Warunki techniczne). Aktami prawa miejscowego jest na przykład Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (nazywany w skrócie MPZP). To na podstawie niego tworzony jest projekt, który powinien spełniać również przepisy ustawy i rozporządzeń. Nie ma na tej liście wpisanych norm, ponieważ są one zaliczane do norm przedmiotowych. To dokumenty techniczne, które mają wprowadzać szeroko pojętą standaryzację. Chociaż normy nie są obowiązujące, to jednak część z nich jest wpisana do rozporządzeń, wówczas przywołane normy mają charakter prawny, są więc obligatoryjne.
To tyle tytułem wstępu do tematu ważnego i uważanego za dosyć trudny. W kolejnych artykułach wyjaśnimy, które akty prawne są najważniejsze, czy normy są obowiązkowe oraz jakie przepisy mogą przydać się dekarzom w pracy.
