Od lat największym problemem branży budowlanej – w tym także firm działających w sektorze usług dekarskich – jest niedobór pracowników do wykonywania pracy na różnych szczeblach prowadzonej działalności. Jedną z przyczyn jest zamknięta ścieżka kształcenia w szkole branżowej.
Tekst ARTUR BEDNARSKI
Obecny system edukacji nie przewiduje możliwości kontynuowania nauki dla uczniów szkoły branżowej I stopnia.
Oznacza to, że ambitniejsze osoby są zmuszone do podjęcia dalszego kształcenia w wieczorowych lub zaocznych szkołach średnich. Tylko w ten sposób mogą zdobyć świadectwo dojrzałości (maturę), które pozwala na ewentualne podjęcie studiów wyższych.
Jednocześnie w firmach świadczących usługi dekarskie brakuje pracowników na każdym szczeblu –
- zarówno pomocników,
- szeregowych dekarzy,
- jak i pracowników wykwalifikowanych, podejmujących się zadań związanych z dokumentacją projektową, budowlaną oraz kosztorysowaniem,
- brygadzistów organizujących i nadzorujących pracę podległych im załóg.
Szkoły branżowe I stopnia nie kształcą tylu wykwalifikowanych dekarzy, ilu potrzebuje rynek budowlany.
Szacuje się, że rocznie naukę kończy jedynie około 40-50 osób (źródło: Polskie Stowarzyszenie Dekarzy) w skali całego kraju, co stanowi zaledwie promil potrzeb.
Jedną z głównych przyczyn znikomego zainteresowania wyborem nauki dekarstwa jest fakt, że szkoła branżowa I stopnia w zawodzie dekarz nie daje możliwości kontynuowania nauki.
Dla wielu uczniów możliwość zdobycia wykształcenia średniego, świadectwa dojrzałości i otwarta droga na ewentualne studia wyższe jest ogromnie ważna.
Z punktu widzenia rodziców uczestniczących w wyborze drogi zawodowej dzieci, ten warunek jeszcze bardziej zyskuje na znaczeniu.
Od czterech lat Polskie Stowarzyszenie Dekarzy prowadzi projekt pod nazwą „Zawód Przyszłości Dekarz”, mający na celu między innymi
- popularyzację wśród młodzieży kształcenia w zawodach dekarz, blacharz i cieśla,
- a także wsparcie doradztwa zawodowego i rekrutacji do szkół branżowych.
Wysiłek, jaki wkładają pracownicy i członkowie Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy w promocję zawodu (między innymi spotkania informacyjne z uczniami i rodzicami, udział w targach szkolnych, kreowanie wizerunku dekarza w tradycyjnych i nowoczesnych kanałach informacyjnych) daje znikome efekty w zetknięciu z argumentem w postaci zamkniętej ścieżki edukacji po szkole branżowej I stopnia.
STATYSTYKA WZMACNIA PRZEKAZ
Aby określić przybliżoną liczbę wakatów, Polskie Stowarzyszenie Dekarzy przeprowadziło badanie wśród firm świadczących usługi dekarskie.
Według uzyskanych danych szacuje się, że obecnie na rynku pracy brakuje nawet około 15 000 wykwalifikowanych pracowników, co przy niewielkim napływie absolwentów szkół branżowych powoduje ogromne problemy z realizacją usług.
Centralna Baza Ofert Pracy (CBOP) oferuje zaledwie 300 wolnych stanowisk pracy (dane z 30.10.2020), jednak doświadczenie pokazuje, że efektywność zatrudnienia pracowników tą drogą jest bardzo niska i przedsiębiorcy rzadko korzystają z tej formy poszukiwań.
Wyniki badania wskazują także kompetencje zawodowe, których oczekuje się od wykwalifikowanego pracownika, między innymi
- przygotowywanie kosztorysów,
- organizacja i nadzór prac dekarskich,
- posługiwanie się dokumentacją projektową i wykonawczą
- czy montaż na dachu urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej.
Z uwagi na podanie nazwy firmy przez 83% ankietowanych przedsiębiorców, dane te stanowią jednocześnie opinię pracodawców w tym zakresie.
Kolejnym argumentem przemawiającym za koniecznością podejmowania działań mających na celu popularyzację i rozwój kształcenia branżowego dekarzy jest fakt, że w obwieszczeniach Ministra Edukacji Narodowej w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkich rynkach od lat wykazuje się istotne zapotrzebowanie na dekarzy, cieśli i blacharzy (Źródło: Monitor Polski, 30 stycznia 2020 roku, poz. 106).
Poziom taki dotyczy każdego województwa, bez wyjątku.
WNIOSKI WYCIĄGNIĘTE. CO DALEJ?
Pod koniec października tego roku Polskie Stowarzyszenie Dekarzy złożyło wniosek do Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju o utworzenie zawodu technik dekarstwa, w ramach którego wyodrębnione zostaną kwalifikacje: wykonywanie robót dekarsko-blacharskich (BUD.03.) – kwalifikacja wyodrębniona w obecnym zawodzie dekarz, realizowanym w branżowej szkole I stopnia, a także organizacja i kontrola wykonywania pokryć dachowych oraz sporządzanie kosztorysów – propozycja drugiej kwalifikacji realizowanej w tym zawodzie.
Należy nadmienić, że kształcenie w branżowej szkole II stopnia jest zwiększaniem kwalifikacji z poprzedniego etapu kształcenia i trwa dwa lata.
Umożliwia absolwentom branżowej szkoły I stopnia (w tym przypadku w zawodzie dekarz)
- nabycie umiejętności z drugiej kwalifikacji
- oraz uzyskanie wykształcenia średniego branżowego,
- a po zdaniu egzaminu zawodowego uzyskanie dyplomu technika.
Pozytywna odpowiedź Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju na złożony wniosek może zainicjować rozpoczęcie prac Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie przygotowania właściwej podstawy programowej dla zawodu technik dekarstwa, a tym samym dla II stopnia szkoły branżowej.
Jeśli decyzja będzie pozytywna, najprawdopodobniej już we wrześniu 2021 roku uczniowie będą mogli podjąć kształcenie w zawodzie związanym z technologią wykonywania konstrukcji i pokryć dachowych na poziomie szkoły średniej, a tym samym ukończyć ją ze świadectwem dojrzałości i dyplomem technika.
W obu przypadkach nauka trwać będzie 5 lat – w trybie jednolitym w technikum lub w branżowej szkole I, a następnie w szkole II stopnia.
Jeszcze przed decyzją ministra grupa robocza Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy oraz osób związanych z kształceniem branżowym rozpoczęła przygotowanie zakresu kompetencji zdobywanych w zawodzie technik dekarstwa oraz metod ich weryfikacji, tworząc jednocześnie zarys podstawy programowej nowego zawodu.
W skład zespołu weszli:
- Ryszard Piwowski – wiceprezes PSD i prezes Oddziału Kujawsko-Pomorskiego PSD oraz nauczyciel zawodu w Zespole Szkół Budowlanych w Bydgoszczy,
- Jan Grycuk – prezes Oddziału w Białymstoku i nauczyciel zawodu Zespole Szkół Zawodowych nr 5 w Białymstoku,
- Arkadiusz Gnat – kierownik biura Oddziału Mazowieckiego PSD oraz współautor programu nauczania zawodu dekarz dla szkoły branżowej I stopnia,
- Łukasz Jędrzejczyk – nauczyciel przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Budowlanych w Bydgoszczy,
- Artur Bednarski – kierownik projektu „Zawód Przyszłości Dekarz”.
Przygotowany materiał został załączony do wniosku złożonego w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, jako dowód zaangażowania Stowarzyszenia w tę inicjatywę.
Nowy zawód będzie rewolucją w kształceniu tego deficytowego zawodu, otwierając ścieżkę rozwoju dla młodych dekarzy, a docelowo zasilając rynek pracy w wykwalifikowanych pracowników o nowych kompetencjach.
