Zespół Szkół nr 1 im. Stanisława Staszica kształci przyszłych pracowników różnych branż, cenionych na rynku fachowców. Po raz kolejny w czołówce szkół – techników – zajęło wysokie 80 miejsce w kraju i przysługuje jej tytuł „Srebrnej Szkoły 2019”.
Tekst IWONA LEWANDOWSKA, WICEDYREKTOR
W skład Zespołu Szkół nr 1 w Pruszkowie wchodzą technikum i branżowa szkoła I stopnia. W technikum można się kształcić w ośmiu zawodach, jednak obecnie młodzież uczy się w pięciu.
Jest to:
- technik budownictwa,
- ekonomista,
- informatyk,
- technik pojazdów samochodowych
- oraz technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.
W ostatnich latach na pozostałe kierunki, było tylko po kilku chętnych.
Z kolei w branżowej szkole I stopnia prowadzimy klasy wielozawodowe. Oznacza to, że w jednej klasie są uczniowie kształcący się w różnych zawodach.
Kandydaci mogą wybrać dowolny zawód spośród wymienionych w klasyfikacji szkolnictwa branżowego. Jednocześnie uczeń musi być młodocianym pracownikiem, czyli mieć podpisaną z pracodawcą umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Bywa, że znalezienie na danym terenie pracodawcy, spełniającego określone warunki opisane w obowiązującym rozporządzeniu, jest bardzo trudne, a czasem wręcz niemożliwe, a to wiąże się z koniecznością zmiany wyboru zawodu.
Obie szkoły są szkołami dziennymi.
Technikum jest szkołą 5-letnią (po szkole podstawowej) z oddziałami technikum 4-letniego (dla absolwentów gimnazjum), a branżowa szkoła I stopnia – 3-letnią. W trakcie nauki w technikum uczniowie mają możliwość
zdobycia wykształcenia ogólnego i zawodowego. W cyklu kształcenia dwukrotnie uczestniczą w czterotygodniowych praktykach zawodowych bezpośrednio u pracodawców.
Aby zdobyć dyplom technika, muszą zdać dwa egzaminy zawodowe, każdy składający się z części teoretycznej i praktycznej oraz ukończyć szkołę. Mają
też możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego, a po uzyskaniu świadectwa dojrzałości – kontynuowania kształcenia na uczelniach wyższych.
Uczniowie branżowej szkoły I stopnia mają bardziej złożony system kształcenia.
W klasie I przebywają trzy dni w szkole i dwa dni u pracodawcy, gdzie zdobywają umiejętności praktyczne. A w klasach drugich i trzecich młodzież jest dwa dni w szkole i trzy dni u pracodawcy. W szkole uczęszcza na zajęcia z kształcenia ogólnego, a teoretyczne kształcenie zawodowe odbywa w trakcie turnusów dokształcania teoretycznego w uprawnionych do tego placówkach.
Na każdym poziomie, czyli w każdej klasie jest jeden taki turnus (odpowiednio I, II i III stopnia). Po trzech latach uczniowie przystępują do egzaminu zawodowego.
WSPÓŁPRACA Z PRODUCENTAMI
Szkoła współpracuje z wieloma pracodawcami i ta lista z roku na rok się poszerza. Należą do nich między innymi Oddział Mazowiecki Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy (notabene na terenie szkoły znajduje się hala szkoleniowa Oddziału), Strabag i STRABAG BMTI, PGE Polska Grupa Energetyczna SA, INTER CARS SA, Urząd Skarbowy i oddział ZUS, L’Oreal Sp. z o.o., Faben, Stomilex, Asmet Sp. z o.o. oraz dziesiątki lokalnych małych i średnich firm.
Ta współpraca to nie tylko miejsca praktyk i zajęć zawodowych, ale dzięki otwartości części firm – również profesjonalne szkolenia i wizyty uczniów
w zakładach, które poszerzają ich wiedzę. Polskie Stowarzyszenie Dekarzy współpracuje z nami w tym zakresie, zapewniając profesjonalne kształcenie w zawodzie dekarz, ale też wspiera nas w kształceniu przyszłych techników budownictwa.
Mamy też plany, aby poszerzyć tę współpracę o techników urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Warto też wspomnieć, że PSD funduje również jednorazowe stypendia dla najlepszych uczniów kształcących się
w zawodzie dekarz. Inne, jak Intercars, od lat pomagają nam wyposażać pracownie do kształcenia techników pojazdów samochodowych i organizować dla nich szkolenia.
Nieoceniona jest też współpraca z Hufcem OHP z Pruszkowa, który efektywnie wspiera kandydatów i ich rodziców w znalezieniu odpowiedniego pracodawcy, wspólnie ze szkołą organizuje różnego rodzaju
konkursy i wyjazdy dla uczniów szkoły branżowej, monitoruje funkcjonowanie uczniów na zajęciach praktycznych oraz pomaga pracodawcom zainteresowanym zatrudnianiem uczniów.
NAUCZANIE ZAWODOWE W POLSCE
Zainteresowanie szkolnictwem branżowym wydaje się, że lekko się zwiększa. Przede wszystkim coraz więcej dyskutuje się o nauczaniu zawodu i oficjalnymi kanałami reklamuje tę ścieżkę kształcenia. Według danych
Ministerstwa Edukacji nabór na ten rok szkolny zwiększył się o kilka procent.
Obserwujemy to też w naszym Zespole Szkół: wzrasta liczba kandydatów zarówno do technikum, jak i branżowej szkoły. W rekrutacji na rok szkolny 2019/20 i 2020/21 mieliśmy więcej kandydatów niż liczba miejsc, jaką – ze względu na możliwości organizacyjne i lokalowe – mogliśmy zaoferować.
Nie jest to równomierny wzrost w odniesieniu do wszystkich promowanych
przez nas zawodów, szczególnie tych, które w Barometrze Zawodów, figurują jako zawody deficytowe, na które jest i będzie zapotrzebowanie na rynku pracy.
Są zawody poszukiwane, a mimo to nie ma lub jest zbyt mała liczba kandydatów. Jednocześnie mamy takie kuriozalne sytuacje, że dla ucznia branżowej szkoły, kształcącego się w deficytowym zawodzie, nie ma w całym województwie właściwego turnusu dokształcającego.
Czy ta tendencja ze wzrostem kandydatów się utrzyma? Trudno
przewidzieć.
NAUCZYCIELE PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH
Nowoczesne wyposażenie pracowni kształcenia zawodowego, szczególnie pracowni kształcenia praktycznego, oraz kadra nauczycielska to główne bolączki szkół branżowych. Pierwsze wymaga dużych nakładów finansowych i odpowiednich warunków lokalowych, o co nie jest łatwo.
Nasza szkoła wielokrotnie pozyskiwała fundusze unijne na realizację projektów, w ramach których mogliśmy między innymi doposażyć nasze pracownie, aczkolwiek ograniczały nas nasze możliwości lokalowe. Dlatego też uczniowie technikum część zajęć praktycznych muszą odbywać w centrach kształcenia zawodowego istniejących w innych powiatach.
Aktualnie nasz powiat rozpoczyna budowę hali do kształcenia uczniów w zawodzie technik pojazdów samochodowych, o którą zabiegaliśmy od
wielu lat i w końcu rozwiążemy problem, z którym borykamy się już długo.
Znaczna część kadry (poza informatykami) jest lub zbliża się do wieku emerytalnego. Mimo, że co roku ogłaszamy oferty zatrudnienia fachowców z rynku pracy, nie ma zainteresowania. Obawiamy się, że jeżeli ci nauczyciele odejdą, to nie będzie miał kto uczyć.
Przytoczę sytuację:
szukaliśmy nauczyciela przedmiotów z branży energetycznej na sześć godzin z ewentualną możliwością zatrudnienia na etat w późniejszym okresie. Na ofertę nikt nie odpowiadał, więc zwróciliśmy się do dwóch firm. Żaden z dziecięciu pracujących tam inżynierów nie zdecydował się na pracę w szkole, choćby na jeden dzień w tygodniu. To obrazuje rzeczywistość. Być może w innych regionach jest łatwiej o kadrę, ale u nas sytuacja jest trudna.
Wszyscy nauczyciele zawodu w naszej szkole mają odpowiednie kwalifikacje i dokształcają się na bieżąco.
- Studiują literaturę,
- śledzą nowinki technologiczne z branży,
- wykorzystują ogólnodostępne materiały powstałe na temat realizacji projektów unijnych,
- wymieniają się wiedzą z nauczycielami z innych szkół branżowych itp.
Część nauczycieli ma własne firmy i łączy zwykłą pracę zawodową z pracą w szkole. Od 2019 roku dla pedagogów uczących teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu
wprowadzono nową formę doskonalenia – obowiązkowe szkolenia branżowe, które mają być realizowane w wymiarze 40 godzin, cyklicznie w okresach trzyletnich, u pracodawców – związanych z nauczanym zawodem.
Jednak obecnie dostępność takich szkoleń jest bardzo ograniczona, stąd
trudność w wypełnieniu obowiązku. Większość jest organizowana dla fachowców danej branży z rynku pracy i często ich koszt jest zbyt duży dla szkoły i kieszeni nauczycielskiej. Do tej pory nie utworzono żadnej bazy danych o takich szkoleniach, a niewątpliwie przydałaby się bardzo. Zdarza się, że firmy, z którymi współpracujemy, organizują szkolenie, w którym może uczestniczyć nauczyciel szkoły branżowej, ale na razie to wyjątki.
PRZYSZŁOŚĆ SZKÓŁ BRANŻOWYCH
Dużo zależy od promocji zawodów i korzyści wynikających z kształcenia się w szkole branżowej dla uczniów szkół podstawowych i ich rodziców, wzrostu atrakcyjności kształcenia, w tym nowocześnie wyposażonej bazy szkolnej (i mówimy tu nie tylko o wyposażeniu pracowni, ale również na
przykład o obiektach sportowych), zaangażowania się lokalnych przedsiębiorców w proces kształcenia, sytuacji na rynku pracy itp.
Ważna jest też preorientacja zawodowa i profesjonalne doradztwo w szkołach podstawowych.
Oczywiście drukujemy plakaty i ulotki, które rozwozimy do szkół podstawowych. Przygotowujemy prezentacje i przesyłamy je drogą elektroniczną do wykorzystania na godzinach wychowawczych w najstarszych klasach podstawówek. Prowadzimy promocję na naszej stronie internetowej i w mediach społecznościowych. Co roku nasz zespół nauczycieli do spraw promocji zaprasza uczniów szkół podstawowych do
udziału w lekcjach otwartych, na których mogą zapoznać się z zadaniami zawodowymi w danej branży.
Lekcje te prowadzą nauczyciele we współpracy z uczniami naszej szkoły, którzy uczą się określonego zawodu. Jest też spotkanie z doradcą zawodowym. Organizujemy również dni otwarte dla kandydatów i ich rodziców, w trakcie których mogą zwiedzić pracownie szkolne, porozmawiać z nauczycielami i uczniami, dowiedzieć się o planach nauczania i zasadach rekrutacji.
Ważną formą promocji jest organizowanie Pikniku Zawodowców.
Firmy, z którymi współpracujemy, w znacznej części włączają się w to wydarzenie. Podczas Pikniku zarówno nasi uczniowie z nauczycielami, jak i firmy mają swoje stoiska, robią pokazy umiejętności zawodowych i zachęcają do podjęcia kształcenia w zawodzie i z branży, której są przedstawicielami.
Niestety, w tym roku musieliśmy ograniczyć się tylko do e-promocji. Materiały w wersji elektronicznej udostępniliśmy na naszej stronie internetowej i rozesłaliśmy do szkół. Prezentowane były również na stronie
naszego powiatu.
PROMOCJA ZAWODU DEKARZ
Współpracujemy z Oddziałem Mazowieckim Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy nie tylko w zakresie promocji zawodu dekarza i cieśli wśród kandydatów ze szkół podstawowych (głównie dzięki temu znajdujemy
chętnych do kształcenia się w tych zawodach). Oddział ma świetnie wyposażoną halę szkoleniową, w której jej manager Arkadiusz Gnat chętnie prowadzi szkolenia dla naszych uczniów z konstrukcji i technologii budowy dachów oraz doboru i wykonywania pokryć dachowych.
To doskonała forma kształcenia zawodowego, która nie tylko jest bardzo atrakcyjna, ale przede wszystkim efektywna. Przy okazji uczniowie poznają
czołowych producentów materiałów, pokryć dachowych, narzędzi, akcesoriów.
Ze swojej strony zachęcamy wszystkie firmy i lokalnych przedsiębiorców do zgłaszania ofert pracy dla naszych absolwentów. Umieszczamy je na stronie internetowej szkoły lub przesyłamy wprost do potencjalnie zainteresowanych.
