Jednolity Plik Kontrolny VAT

JPK_VAT w nowej formie obowiązuje od 1 października 2020 roku. Co się zmieni? Jakie nowe dane trzeba będzie raportować? W jaki sposób i komu wysyłać plik?

Tekst DANUTA STANOK

Elementy nowego JPK_VAT określa rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. 2019 r. poz. 1988). Pierwotnie JPK_VAT miał być wprowadzany częściowo: od 1 kwietnia 2020 – dla dużych firm, a od l lipca 2020 – dla pozostałych podatników.

Ostatecznie Tarcza antykryzysowa 4.0 w art. 72 pkt 2 wyznaczyła wspólny dla wszystkich termin 1 października 2020 roku.

Wszyscy przedsiębiorcy zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT – wśród nich także mikroprzedsiębiorcy – za okresy rozliczeniowe od 1 października 2020 roku mają obowiązek składać jeden plik JPK_ VAT, który obok części ewidencyjnej zawiera część deklaracyjną, dotyczącą rozliczeń dokonywanych dotąd w deklaracji VAT-7 i VAT-7K.

Od tej pory podatnicy nie będą mieli już możliwości składnia tych deklaracji (ewidencji również) w inny sposób niż przez JPK_VAT7M i JPK_VAT7K.

Nowe rozwiązania nie obejmują pozostałych deklaracji podatkowych, do których będą miały zastosowanie dotychczasowe przepisy, mowa o skróconej deklaracji VAT w zakresie taksówek osobowych, opodatkowanych ryczałtem (VAT-12) oraz VAT-8, VAT-9M, VAT-10, czy VAT-14. Zmiany natomiast dotyczą załączników VAT-ZZ, VAT-ZT i VAT-ZD itd.

Na przykład: żeby skorzystać z ulgi za złe długi, VAT-ZD załączany do deklaracji VAT-7 (VAT-7K) zostanie zlikwidowany, a w zamian pojawi się odpowiednie pole. Pozostałe załączniki również zostaną zastąpione polami wyboru zawartymi w nowym pliku.

Korygując deklaracje i ewidencje rozliczeń za okresy poprzedzające rozliczanie na nowych zasadach należy stosować regulacje prawne obowiązujące za okres, za który jest składana korekta.

Począwszy od okresu rozliczeniowego za październik, każdy czynny podatnik VAT zamiast składać podstawowe deklaracje VAT-7 lub VAT-7K wraz z załącznikami i oddzielnie informację JPK, będzie generował jeden dokument elektroniczny.

Jego przygotowanie i wysyłka, złożenie podpisu autoryzującego i pobranie jednego UPO (Urzędowego Poświadczenia Odbioru) zamiast dotychczasowych dwóch, uprości raportowanie danych.

Korzyścią dla ustawodawcy będzie automatyczne weryfikowanie rozliczeń w zakresie prawidłowości wykazanych kwot podatku należnego i naliczonego, zupełnie nieangażujące podatnika.

Zapowiada się ograniczenie liczby kontroli podatkowych i postępowań oraz skrócenie czasu wykonywania czynności kontrolnych. Prawidłowe stosowanie oznaczeń identyfikujących niektóre towary, usługi, dowody i transakcje przysporzy podatnikom z pewnością obowiązków.

Zakres informacyjny nowego pliku JPK_VAT wymaga ewidencjonowania większej liczby danych o przeprowadzonych transakcjach sprzedaży i zakupu, ale trzeba się z tym zmierzyć.

Nowy dokument elektroniczny JPK_ VAT z deklaracją składa się z dwóch części.

Część ewidencyjna obejmuje ewidencję VAT zakupów i sprzedaży, dotychczas ujmowane w pliku JPK, teraz rozszerzone o dodatkowe oznaczenia potrzebne do analizy poprawności rozliczenia.

Część deklaracyjna zawiera dane do tej pory podawane w deklaracjach VAT-7 i VAT- -7K, czyli zestaw informacji o zakupach i sprzedaży za dany okres, w tym informacje potrzebne do wyliczenia podatku należnego i naliczonego oraz do wysokości podatku VAT, która podlega wpłacie do urzędu skarbowego lub do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy.

Obowiązują dwa warianty JPK_VAT:
• JPK_V7M – dla podatników, którzy rozliczają się miesięcznie,
• JPK_V7K – dla podatników, którzy rozliczają się kwartalnie.

Nowa struktura JPK V7 to w uproszczeniu zbiór danych o transakcjach zakupu i sprzedaży, z wyszczególnieniem wartości, kwot i stawek podatku VAT, oraz danych poszczególnych kontrahentów. Pliki od wszystkich przedsiębiorców ułatwiają organom skarbowym kontrolę płatności podatku i zwalczanie oszustw. Urzędnicy mogą bez przychodzenia do siedziby firmy robić kontrole krzyżowe – sprawdzać, czy suma podatków z faktur wystawionych i otrzymanych zgadza się, czy żaden podmiot nie występuje, np. o zwrot podatku VAT niesłusznie. To element uszczelnienia systemu podatkowego.

JPK_VAT będziemy składać wyłącznie w wersji elektronicznej za okresy miesięczne do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni i podobnie jak dotąd, jeśli 25. dzień miesiąca wypadnie w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, wtedy jest czas na złożenie, do pierwszego dnia roboczego.

Podatnicy, którzy rozliczają się kwartalnie i są zobowiązani do składania JPK_ VAT, wypełnią za dwa pierwsze miesiące każdego kwartału tylko cześć ewidencyjną. Natomiast po miesiącu kończącym kwartał wypełnią część ewidencyjną – za trzeci miesiąc kwartału oraz część deklaracyjną – za cały kwartał.

PRZYKŁAD: za październik i za listopad wypełnią tylko część ewidencyjną – wysyłka odpowiednio do 25. listopada i 25. grudnia. Za grudzień: wypełnią część ewidencyjną oraz część deklaracyjną: za październik, listopad i grudzień (cały kwartał) – wysyłka do 25. stycznia.

Raportowanie miesięczne nie wymaga raczej omówienia. Podatnicy, którzy w danym miesiącu lub kwartale nie przeprowadzą żadnej transakcji, mają obowiązek złożyć JPK_VAT („zerowy”) wpisując „0,00” w polach PodatekNalezny oraz Podatek-Naliczony.

TEGO JESZCZE NIE BYŁO
W nowym JPK_VAT, w części ewidencyjnej, trzeba umieścić dodatkowe dane:
• grupowanie towarów i usług (GTU 01-13),
• oznaczenie rodzaju transakcji,
• oznaczenie dowodów sprzedaży.

Zgodnie z rozporządzeniem ewidencja sprzedaży powinna zawierać między innymi oznaczenia identyfikujące dostawę niektórych towarów i usług symbolami literowymi i liczbowymi. Przepisy wręcz nakładają na sprzedawców taki obowiązek.

Grupowanie towarów i usług. Dla wybranych grup towarów zostały przewidziane oznaczenia od „01” do „10”, zaś dla wybranych usług – oznaczenia od „11” do „13” (oznaczenie grupy towarowo-usługowej, w skrócie GTU). Jeżeli towar lub usługa należy do jednej z grup, podatnik musi przypisać im właściwy kod GTU w nowym JPK_V7M lub JPK_V7K.

PRZYKŁAD: budynki, budowle i grunty – GTU 10, metale szlachetne oraz nieszlachetne (wyłącznie określone w poz.12- 25, 33-40, 45, 46, 56, i 78 załącznika nr 15 do ustawy o VAT oraz poz. 1-3 załącznika nr 12 do ustawy o VAT) – GTU 08.

Przy stosowaniu oznaczeń GTU należy stosować inne przepisy i klasyfikacje, jak na przykład Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), Nomenklatura Scalona (CN), ustawa o VAT wraz z załącznikiem nr 15 (zawiera wykaz towarów i usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności) itd.

Sprzedaż towarów i usług, które nie są wymienione w katalogu GTU, pozostaje bez oznaczenia. Kodowanie nie dotyczy nabywców, oni nie są zobowiązani do dokonywania tych oznaczeń w przesyłanych plikach.
Oznaczanie transakcji. Jeżeli chodzi o oznaczenia literowe lub literowo-cyfrowe wymagane dla niektórych transakcji, to ewidencja (§ 10 ust. 4 rozporządzenia) musi zawierać również dodatkowe oznaczenia.

PRZYKŁAD: dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o której mowa w art. 23 ustawy – oznaczenie „SW”; świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy o VAT – oznaczenie „EE”; transakcje objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności – oznaczenie „MPP”.

Kodowanie transakcji dotyczy sprzedających i nabywców towarów i usług.

PRZYKŁAD: Kodem MPP oznaczamy zarówno po stronie zakupu, jak i sprzedaży transakcje objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności. W strukturze pliku oznaczenie MPP dotyczy wyłącznie transakcji objętych obowiązkiem jego stosowania. Nie należy kodem oznaczać tych faktur, których zapłaty dokonaliśmy dobrowolnie w mechanizmie podzielonej płatności. Nie zawierają one informacji MPP i przepisy nie zobowiązują do ich zapłaty w reżimie MPP. Inaczej, gdy faktura (przez zapomnienie) nie jest opisana skrótem MPP, a podlega obowiązkowi zapłaty w tym mechanizmie (zał. nr 15), wtedy taką transakcję w JPK_VAT trzeba oznaczyć MPP.

Oznaczanie dowodów sprzedaży. W razie oznaczenia niektórych dowodów sprzedaży (§ 10 ust. 5 rozporządzenia) ewidencja nowego JPK_VAT powinna zawierać następujące kody:
• RO – dokument zbiorczy wewnętrzny zawierający sprzedaż z kas rejestrujących,
• WEW – dokument wewnętrzny,
• FP – faktura dotycząca sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie fiskalnej, o której mowa w art. 109 ust. 3d ustawy o VAT.

JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO NOWYCH OBOWIĄZKÓW?

Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko testowe na stronie internetowej: www.test-e-dokumenty.mf.gov.pl, które umożliwia sprawdzenie poprawności przesyłania JPK V7M przez nową bramkę REST API. Podatnicy powinni jednak pamiętać, aby dane przesyłane w ramach testów były danymi fikcyjnymi i nie zawierały rzeczywistych danych osobowych.

Na stronie Ministerstwa Finansów (www.podatki.gov.pl) są do pobrania schematy, przykładowe pliki i broszura informacyjna.

JAK WYSYŁAĆ?

Od 1 października 2020 roku pliki JPK, w tym również nowe JPK_VAT z deklaracją, podpisane profilem zaufanym, podpisem kwalifikowanym albo danymi autoryzującymi, będzie można składać wyłącznie przez nową bramkę REST API” (komunikat Ministerstwa Finansów), również przy użyciu bezpłatnych narzędzi, w tym formularza interaktywnego oraz aplikacji e-mikrofirma lub Klient WEB. Będą one wysyłane nie jak dotychczas, do szefa Krajowej Administracji Skarbowej, ale do urzędu skarbowego, w formacie XML.

Samo sporządzenie JPK_V7M (JPK_V7K) nie jest skomplikowane. Nawet mikroprzedsiębiorca bez sztabu księgowych jest w stanie sobie z tym poradzić, chociaż będzie to dla niego spore wyzwanie.

CO Z KARAMI?

W sytuacji, gdy naczelnik urzędu skarbowego stwierdzi, że nasz plik zawiera błędy, które uniemożliwiają weryfikację prawidłowości
transakcji, zostaniemy wezwani do ich wskazania i skorygowania. Jest na to 14 dni. W razie naszego zaniechania, naczelnik może nałożyć karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd.

Mamy możliwość wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z umotywowanym wnioskiem o odroczenie terminu przekazania
JPK_VAT, gdy przewidujemy utrudnienia (zdarzenia losowe), natomiast jeśli zapomnimy lub z innych przyczyn wykonanie obowiązku było niemożliwe, należy złożyć plik wraz z tak zwanym czynnym żalem, który chroni przed sankcjami przewidzianymi w Kodeksie karnym skarbowym.

Za niezłożenie JPK_VAT w terminie (120 s. dz.), podobnie podanie nierzetelnych informacji (720 s. dz.), można ponieść karę grzywny jak za każde przestępstwo skarbowe. Jakiś wybór jest.

MECHANIZM PODZIELONEJ PŁATNOŚCI
W art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT w sposób jednoznaczny wskazano, kiedy na fakturze powinny być umieszczone wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”. Zatem wpisywanie na każdej fakturze zapisu: „mechanizm podzielonej płatności” – niezależnie od tego, czy faktura jest wystawiana za usługi podlegające obowiązkowemu split payment czy też nie oraz niezależnie od podmiotu, któremu wystawiana jest faktura – nie jest praktyką prawidłową. (Interpretacja indywidualna z 27 lipca 2020 r., sygn. 0111-KDIB3- 1.4012.319.2020.1.KO Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej warta jest przeczytania).