Prokura. Jak się zabezpieczyć na wypadek długotrwałej niedyspozycji właściciela firmy?
Jakiś czas temu przygotowałem dla Państwa krótki tekst dotyczący zarządu sukcesyjnego, czyli sytuacji związanej z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa po śmierci właściciela. Co jednak w sytuacji, gdy z różnych względów jeszcze za życia nie jest on w stanie zarządzać swoją firmą i – z uwagi na różne przeszkody – nie ma możliwości upoważnić innej osoby do wykonywania tych działań w jego imieniu?
Tekst RAFAŁ PODBORSKI
Bez trudu można sobie wyobrazić sytuację, że w razie niedyspozycji właściciela (na przykład spowodowanej długotrwałą chorobą, wypadkiem lub śpiączką) prawidłowe funkcjonowanie firmy może być utrudnione bądź wręcz zagrożone. Wówczas mogą wystąpić problemy choćby z podpisywaniem umów, protokołów czy też rozliczeniami z klientami. Problem może stanowić również prozaiczne złożenie deklaracji do Urzędu Skarbowego bądź ZUS. Czy można temu zaradzić?
Jednym ze sposobów na wyjście z takiej sytuacji jest ustanowienie pełnomocnika bądź też prokurenta (specjalna forma pełnomocnictwa). Co do zasady, prokurent może zastępować właściciela firmy w większości spraw (nie we wszystkich, ale w zdecydowanej większości), a więc może w jego imieniu zawierać umowy, pospisywać protokoły odbioru, dokonywać czynności w banku (zarządzanie kontem, zaciąganie pożyczki), prowadzenie spraw w sądzie. Prokura może zostać w każdej chwili odwołana przez przedsiębiorcę, a także sama osoba prokurenta może być w każdej chwili zmieniona.
Co istotne, prokurent nie ponosi żadnej odpowiedzialności, jeżeli reprezentuje przedsiębiorcę zgodnie z przyczynami, dla których został ustanowiony prokurentem. Ewentualna odpowiedzialność prokurenta występuje wówczas, gdy przekroczy on zakres udzielonego mu umocowania. Tak stanie się również wtedy, gdy prokurent będzie działał w imieniu przedsiębiorcy pomimo wygaśnięcia udzielonej mu prokury. Prokurent nie odpowiada również na zobowiązania podatkowe przedsiębiorcy czy też inne świadczenia publicznoprawne. Jest to więc dobry sposób na „wpuszczanie” do firmy potomstwa bądź innych członków rodziny w celu zdobycia niezbędnej wiedzy, dotyczącej zarządzania przedsiębiorstwem, bez ryzyka ponoszenia przez taką osobę odpowiedzialności za swoje działania.
Prokurentem może być co do zasady każda osoba pełnoletnia. Najprostszym obecnie sposobem ustanowienia prokury jest wykorzystanie komunikacji elektronicznej (internet). Ustanowienie prokury wymaga założenia „profilu zaufanego”, czy to za pośrednictwem platformy e-puap, czy też bankowości elektronicznej oraz cierpliwości w wypełnianiu dokumentów.
Zaznaczyć należy, że ustanowienie prokurenta nie rozwiązuje wszystkich problemów właściciela firmy związanych z jego „niedyspozycją”, ale pozwala zapobiec wystąpieniu większości z nich.
RAFAŁ PODBORSKI
Radca prawny, specjalista z zakresu prawa umów, windykacji należności, obsługi prawnej firm. Reprezentuje kancelarię prawną Capita, 30-698 Kraków, ul. Moszyńskiego 9, www.kpcapita.pl;
współpracuje z Oddziałem Małopolskim Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy.
