Nie ma jednej wytyczonej ścieżki do zdobycia zawodu dekarz. Wybór zależy nie tylko od chęci przyszłego adepta, a uzyskanie uprawnień nie należy do łatwych. Nie oznacza to jednak, że nie można zostać dobrym dekarzem.
Tekst WERONIKA WRZEŚNIAK
Wydawać by się mogło, że droga zawodowa układa się następująco: młody człowiek zaczyna jako uczeń szkoły zawodowej w klasie dekarskiej lub ogólnobudowlanej, a następnie odbywa praktyki zawodowe i staż w firmie dekarskiej. Po ukończeniu edukacji szkolnej, odbyciu zajęć praktycznych i zdaniu egzaminu otrzymuje tytuł czeladnika. Rozpoczyna pracę zawodową na najniższym szczeblu w hierarchii firmy. Stopniowo zdobywa doświadczenie praktyczne i bierze udział w kursach i szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe. Jeśli chce zostać mistrzem przystępuje do kolejnego egzaminu zawodowego. Jednak nie zawsze tak jest.
Dekarstwo od podstaw
W Polsce jest ponad 120 szkół budowlanych, ale w kilku są utworzone klasy dekarskie (między innymi w Częstochowie, Bydgoszczy, Biłgoraju, Warszawie, Poznaniu, Białymstoku, Katowicach, Gdańsku, Elblągu). To za mało, zwłaszcza że zapotrzebowanie na kształcenie w tym zawodzie jest duże. Dlatego właśnie niełatwo znaleźć grupę. Bywa, że akurat w danej szkole nie zbierze się odpowiednia liczba chętnych.
Jest więc jeszcze inne wyjście – samodzielna, choć pod okiem fachowca, nauka od podstaw na budowie. Większość ludzi trafia do zawodu tak po prostu z przypadku. Jeśli im się spodoba – zostają. Dekarz to trudny zawód, ale jak ktoś poczuje satysfakcję z wykonanej roboty, zwłaszcza tej trudniejszej, to rodzi się w nim jakaś pasja. Jeśli dodatkowo trafią pod „dobre skrzydła” i będą zdeterminowani, aby nadrobić brakujące umiejętności, osiągają więcej niż osoby po szkole budowlanej. Powoli można też zauważyć, że do zawodu przychodzą synowie starszego pokolenia.
Grunt to praktyka
Podobnie jak w innych rzemiosłach zawód dekarza wymaga wiedzy nie tylko teoretycznej, ale przede wszystkim – praktycznej. Tę można zdobyć na warsztatach, praktykach i stażach. Tajniki zawodu dobrze jest poznawać pod okiem najlepszych fachowców z branży. Niektóre szkoły zapewniają szkolenia zawodowe we własnych warsztatach. To jednak wyjątki – najczęściej trzeba szukać firm dekarskich, które zechcą zatrudnić na staż. Z chęcią przyjmują one pomocników dekarzy na praktyki zawodowe, przyuczając do pracy młode pokolenie. Idealnie, gdy odbywa się je pod okiem osób, które traktują swoją pracę z szacunkiem, dbają o detale, dobrą komunikację z inwestorami i dają przykład, by nigdy nie poprzestawać na poziomie raz zdobytych umiejętności – biorą udział w szkoleniach produktowych, podejmują się studiów budowlanych, dokształcają się. Jeżeli młody dekarz będzie pracował pod nadzorem rzetelnego i doświadczonego dekarza, będzie powielał jego dobre wzorce.
Niektórzy z wykonawców współpracują ze szkołami i przyjmują na płatne staże podczas wakacji. Bystra i pracowita osoba szybko da się poznać i z pomocnika stanie się robotnikiem, następnie majstrem, a być może – menadżerem i dekarzem w pełni tego słowa znaczeniu. Klucz tkwi w tym, aby przejść przez każdy etap, rozumieć obowiązki każdego wykonawcy na budowie, nabywać wiedzy i rozwijać umiejętności manualne, a – docelowo – pojąć pełne spektrum prawidłowego funkcjonowania dachu wykonanego w różnych technologiach. Szacuje się, że aby posiąść minimum wiedzy fachowej, trzeba przepracować jako dekarz minimum rok. Dobrze jest uczestniczyć w różnych projektach, a nie zawężać się do określonego sposobu kładzenia dachu. Może się bowiem okazać, że młody człowiek jest naprawdę dobry w pokrywaniu dachu papą, ale z blachodachówką już sobie nie radzi.
Od czeladnika do mistrza
Po ukończeniu szkoły uczniowie mają wykształcenie, ale nie mają kalifikacji do wykonywania zawodu dekarza. By potwierdzić swoje umiejętności, muszą zdać egzamin czeladniczy w formie pisemnej
i praktycznej, przeprowadzany pod nadzorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie. Do takiego egzaminu eksternistycznie mogą tez podejść osoby, które przez ponad trzy lata pracowały jako dekarz i mają udokumentowany staż pracy.
W zależności od wcześniejszych wyborów egzamin można zdawać w szkole, w Ośrodkach Kształcenia Dekarzy lub w Izbie Rzemiosła. Dla wielu uczniów ważne jest to, że dokumenty poświadczające tytuł czeladnika honorowane są za granicą i otwierają możliwości podjęcia pracy zarobkowej za granicą. Nie jest potrzebna procedura uznania (nostryfikacji) dyplomu.
Choć dekarze bardzo często są również cieślami i blacharzami, to jednak są to dwie różne specjalizacje. Dlatego, by mieć wybrane lub wszystkie kwalifikacje, trzeba zdać osobne egzaminy czeladnicze.
Czeladnik może rozwijać się zawodowo i zostać mistrzem. Jest to możliwe po kolejnych trzech latach spędzonych w zawodzie, posiadaniu minimum zawodowego wykształcenia i zdanym egzaminie. Mistrz – jeśli zyska również kwalifikacje pedagogiczne, będzie mógł w przyszłości sam szkolić w zawodzie dekarza.
Młodzi dekarze mogą sprawdzić swoje umiejętności podczas Mistrzostw Polski Młodych Dekarzy. Polscy mistrzowie z kolei reprezentują nasz kraj na mistrzostwach świata, które odbywają się co roku w innym miejscu (w 2018 roku gospodarzem mistrzostw będzie Łotwa, a w 2020 roku – Chiny). To sprawia, że mają kontakt z całą zagraniczną branżą, mogą ciągle podnosić swoje umiejętności i korzystać ze wszystkich nowinek technicznych i produktowych dostępnych na świecie.
Ciągła nauka
Nie wystarczy jednak raz nauczyć się zawodu i zdać egzaminy, aby zostać dobrym dekarzem. Warto się szkolić. Choć wydaje się, że w rzemiośle dekarskim niewiele się zmienia, to wciąż pojawiają się nowe technologie i materiały, a to często skutkuje właśnie koniecznością zdobycia nowej wiedzy na ich temat. Mało tego, są pewne zagadnienia techniczne, do których sięga się rzadziej. Warto sobie co pewien czas je przypomnieć na szkoleniu.
Szkolenia dla dekarzy z całego kraju. prowadzone są w Ośrodkach Kształcenia Dekarzy PSD. Dzięki temu każdy zainteresowany może uzupełniać już posiadane kwalifikacje i nabywać nowe umiejętności w zawodzie dekarz, blacharz i cieśla pod okiem specjalistów i doradców technicznych z firm producenckich. W szkolenia angażują się również członkowie Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy, którzy mają kwalifikacje i uprawnienia pedagogiczne, pozwalające im na pełnienie funkcji nauczycieli. Część z nich jest także etatowymi nauczycielami w klasach dekarskich.
Ośrodki Kształcenia Dekarzy są jednymi z najlepiej wyposażonych tego typu obiektów w Polsce. Na ich zaplecze szkoleniowe składa się kilkadziesiąt stelaży przystosowanych do prezentacji produktów pokryciowych we wszystkich dostępnych aktualnie na rynku technologiach.
Do dyspozycji kursantów są nowoczesne narzędzia ręczne, narzędzia pneumatyczne, zaginarki, windy dekarskie, automaty do bicia łat, palniki gazowe oraz narzędzia ciesielskie. Szkolenia są organizowaneprzy współudziale firm producenckich oraz dekarzy zrzeszonych w PSD.
Podobne szkolenia – z tą różnicą, że z zastosowania własnych produktów – prowadzą również producenci materiałów do krycia dachów i okien połaciowych. W zależności od zakresu materiału do omówienia trwają od jednego do trzech dni. Najczęściej są to szkolenia kierunkowe i tematyczne, na przykład z układania karpiówki na wolim oku czy sposobów zakładania okna dachowego. Wiedzę zdobytą na szkoleniach i tak trzeba utrwalić w codziennej pracy.
