Domy kopułowe

Technologia lekkiego szkieletu prefabrykowanego jest coraz bardziej popularna w Polsce. Wśród takich budynków wyróżniają się domy kopułowe, które pojawiają się w naszym krajobrazie. Z wyglądu po trosze przypominają dziwne igloo, a po trosze – lepiankę. Podobieństwo to jest w pełni uzasadnione.

Tekst PAWEŁ FORNALSKI

Korzenie idei kulistych domów sięgają czasów prehistorycznych oraz nawiązują do funkcjonowania kultur pierwotnych. Tego typu domy doskonale wpisują się w naturę – naśladując gniazda ptaków czy schronienia innych zwierząt często mają okrągłą formę.
Kopuła to konstrukcja samonośna, oparta na podstawie w kształcie okręgu, którego powierzchnia jest większa niż powierzchnia kwadratu czy prostokąta o tym samym obwodzie. To ma istotne znaczenie przy planowaniu powierzchni zabudowy.
W związku z tym, że kulisty dom nie ma prostopadłych ścian zewnętrznych, tak typowych dla tradycyjnych budynków, nie ma więc standardowej elewacji frontowej, ogrodowej czy bocznej, co znacznie obniża koszty budowy.
Konstrukcja tego domu składa się z modułów o średnicy 11 m i wysokości 7,2 m, wykonanych z certyfikowanego drewna świerkowego C24 (przekrój drewna 45 mm/ 510 mm drewno certyfikowane). Wnętrze modułów jest wypełnione ekologicznym materiałem – betonem konopnym bądź wełną drzewną 30 cm o bardzo dobrych parametrach termoizolacyjnych λ = 0,036 ­W/(mK). Całość jest pokryta membraną wiatroizolacyjną. W zestawie znajdują się także elementy stalowe łączące podwalinę z modułami oraz ze zwornikiem świetlika.

Warto zwrócić uwagę na wyjątkowy materiał izolacyjny – beton konopny (hempcrete). To kompozyt wapienno-konopny, który dzięki zawartości celulozy charakteryzuje się wysokim ciepłem właściwym przy relatywnie dużej masie. W efekcie materiał ma zdolności akumulacji zdecydowanie większe niż wyroby typu wełna mineralna. Cechuje go współczynnik przewodności cieplnej λ = 0,066 W/(mK). Moduły mają grubość 40 cm, dzięki temu jest możliwe spełnienie wymagań cieplnych dla ścian zewnętrznych, obowiązujących od 2021 roku – U ≤ 0,20 W/(m²K) bez stosowania dodatkowej izolacji termicznej.
Beton konopny pozwolił wyeliminować jeden z największych problemów budownictwa szkieletowego – niską pojemność cieplną przegród. Temperatura ścian zmienia się zdecydowanie wolniej, a wewnątrz utrzymuje się stabilna temperatura zarówno zimą, jak i latem. Wapno zawarte w betonie konopnym jest materiałem antyseptycznym, ma wysokie pH, jest z natury antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Powłoka wapienna wokół każdego kawałka konopi tworzy powierzchnię odporną na rozwój pleśni, nawet gdy warunki mogłyby spowodować ich wzrost na innych materiałach izolacyjnych. Wewnętrzna struktura kompozytu stanowi również doskonałą izolację akustyczną.
Beton konopny cechuje współczynnik oporu dyfuzyjnego m ≤ 0,5 według PN-EN 12086: 2013. Tak wysoka paroprzepuszczalność umożliwiła skonstruowanie przegrody otwartej dyfuzyjnie. Taka konstrukcja zapobiega zawilgoceniu przegrody, a tym samym zapobiega korozji biologicznej jej elementów oraz chroni przed rozwojem pleśni groźnej dla mieszkańców.
Beton konopny jest materiałem bezpiecznym, osłania drewnianą konstrukcję modułów przed ogniem. Poddany ciągłemu zarzewiu ognia wykazuje niewielkie zmiany nadpalenia i został zakwalifikowany jako materiał niezapalny – reakcja na ogień B-s1, d0 według PN-EN 13501-1: 2019-02.

Dom kopułowy – montaż

Moduły montuje się za pomocą wkrętów ciesielskich, skręcając ze sobą elementy pasowane na zakładkę. Waga modułów nie przekracza 400 kg, więc do montażu zaleca się użycie HDS bądź lekkiego urządzenia dźwigowego z wyciągiem do 10 m.