Nożyce do cięcia prostego

Czym ciąć blachę? Jakie nożyce są najlepsze? Które z nich kupić? To jedne z najczęściej zadawanych pytań pojawiających się na forach dekarskich. Komentujący dekarze nawzajem przekonują innych do swoich racji, a częściej odwołują się raczej do doświadczeń i nawyków zdobytych przez lata pracy.

Tekst ARKADIUSZ GNAT

Ponieważ oferta producentów jest bardzo szeroka i w asortymencie tylko jednej z firm znajdziemy aż 37 rodzajów nożyc do cięcia blachy, skupię się na kilku podstawowych, dość popularnych modelach przeznaczonych do cięć prostych.
Dobre nożyce to przede wszystkim odpowiednio dobrany materiał, z którego są wykonane. Dobrej jakości stal poradzi sobie z przecięciem grubszej blachy czy nawet z bardzo twardej blachy nierdzewnej. W opisie oferty producentów narzędzi do cięcia blach spotkamy się z twardością stali podaną w skali HRC Rockwella. Im wyższa liczba, tym twardsza stal, im twardsza stal, tym nożyce powinny być odporniejsze na zużycie. Nożyce dobrej jakości mają twardość między HRC 54 a 64.
Większość podstawowych nożyc do cięcia blachy uznanych producentów, jest wykonana ze stali HRC 54-58. Twardsze i lepsze modele nożyc HRC 58-62 to modele droższe, uznane za jedne z najlepszych na rynku. Są to tak zwane nożyce uniwersalne. Spotkamy na rynku również bardzo drogie nożyce ze stali szybkotnącej HRC 64 (HSS), przeznaczone do cięcia blachy nierdzewnej.

Poza twardością materiału, ważnym aspektem jest jakość wykonania nożyc. Dobre nożyce mają polerowane części tnące, a elementy są do siebie bardzo dobrze spasowane, nie „łapią” luzów i nie sprawiają oporów przy operowaniu nimi podczas pracy.
Precyzja wykonania nożyc ma wpływ na przecinanie blachy. Dobre nożyce bez problemu i oporów prowadzą się wzdłuż wyznaczonej linii cięcia. Nie powinny się też zakleszczać czy wyginać krawędzi blachy.
Znaczenie ma też kształt. W tym miejscu wrócę do wspomnianych przyzwyczajeń użytkowników. Nożyce różnią się kątem natarcia główki tnącej. Popularne nożyce przelotowe mają nieco inaczej wyprofilowaną główkę tnącą i często pozytywne przyzwyczajenia decydują o ich wyborze.
Nożyce lewe i prawe nadają kierunek cięcia i sposób prowadzenia przecinanej blachy (patrz zdjęcie na lewej stronie). Przy cięciu nożycami prawymi blacha z prawej strony odchodzi do góry.
W jaki sposób dbać o nożyce? Nie jest to skomplikowane. Wystarczy nie przecinać brudnej i zapiaszczonej blachy. Przed cięciem dobrze przetrzeć ją, aby usunąć piasek.
Nie należy przecinać kilku warstw blachy. Nawet najtwardsze nożyce mogą sobie nie poradzić z ogromnymi naprężeniami wywołanymi przecinaniem kilku arkuszy na raz.
Nie powinno się też trzymać nożyc razem z innymi narzędziami. Podczas transportu mogą się one tępić o inne narzędzia.
Nawet najlepszej jakości nożyce, mają prawo pokryć się nalotem rdzy, jeśli będziemy przetrzymywać je w nieodpowiednich warunkach. Rdza na nożycach ogranicza swobodną pracę i tępi je. Nożyce możemy smarować smarami do łożysk lub molibdenowymi. Pozostawią warstwę ochronną, ale nie zatłuszczą narzędzi.
To kilka istotnych właściwości dla przecinania blachy. Należy pamiętać, że bardzo ważny jest też dekarz i to często od niego będzie zależała jakość wykonanego cięcia.

---

ARKADIUSZ GNAT
Kierownik biura Oddziału Mazowieckiego Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy; kierownik Ośrodka Kształcenia Dekarzy w Pruszkowie; właściciel sklepu internetowego www.dachsklep.pl.