Jak stworzyć tradycyjny dach dwuspadowy z nowoczesnym akcentem? Stolarz Daniel i projektant Klas połączyli tradycję z nowatorskimi rozwiązaniami podczas budowy domu w pięknym Fårö. Tutaj opowiadają o tym, jak stosując nowoczesne metody odtworzyli tradycyjny drewniany dach Gotlandii.
Klas Holm jest projektantem, który interesuje się rzemiosłem i przywracaniem świetności starych budynków. Dorastając w XIX-wiecznej posiadłości w Uppsali, zaszczepił w sobie wielką miłość do drewna, a jako dorosły kontynuuje tą pasję.
– Kiedy w 2021 roku kupiliśmy nieruchomość w Fårö, od razu zacząłem myśleć nad kilkoma zmianami, które przywrócą domowi pierwotny stan i sprawią, że będzie wyglądał jak inne budowane w prowincji Gotlandii – mówi Klas. Dom był w świetnym stanie, ale koszmary senne wywoływało pokrycie dachu z okropnej czarnej blachodachówki.
Od niepamiętnych czasów budynki Gotlandii były budowane z pięknymi drewnianymi dachami dwuspadowymi.
– Od razu zdecydowałem się zbadać technologię, a przede wszystkim, czy jest możliwa modernizacja dachu przy pomocy nowych, obecnie stosowanych produktów – kontynuuje Klas.
Wraz ze stolarzem Danielem Furudahlem rozpoczęli budowę. Według Daniela zachowanie i odtwarzanie starego stylu daje dużą frajdę i jest bardzo ekscytujące. W swojej pracy Daniel koncentruje się na tradycyjnych budynkach i zachowaniu ich starego stylu, przy wykorzystaniu dawnych technik budowlanych.
– Dom Klasa nie jest typowym starym domem jaki możemy spotkać na Gotlandii – ale robi wrażenie, mówi Daniel.
Co to dach z drewna?
Deski dachowe, były powszechnie stosowane jako pokrycie dachu w wielu różnych typach budynków w całej Szwecji.
Dach pokryty drewnem może przetrwać ponad 100 lat przy odpowiednim surowcu, technologii budowy i konserwacji.
Pokrycie dachów dwuspadowych składa się z podwójnych warstw pionowo ułożonych desek dachowych, które są montowane zgodnie z kierunkiem spadku dachu. Dachy takie można budować zarówno z dwoma, jak i trzema struganymi rowkami drenażowymi w deskach, a technika układania może mieć wiele sposobów. Powszechne jest układanie desek, w których zakłady są duże i deski zachodzą na siebie. Dużą zaletą podczas renowacji dachów dwuspadowych wykonanych z drewna jest konieczność wymiany tylko elementów uszkodzonych.
Konstrukcja dachu dwuspadowego z pokryciem z drewna, którą Daniel wykonał dla Klasa, różni się od tradycyjnej pod trzema względami.
Budowa dachu – dobór materiałów na pokrycie dachu
Tradycyjnie dachy dwuspadowe układano z gotlandzkiego drewna rdzeniowego, które jest regularnie smołowane w celu ochrony przed gniciem i które – w pewnym stopniu – uszczelnia dachy. Rezultatem są ciemne, prawie czarne dachy, w których trudno rozpoznać, że użytym do krycia materiałem, było drewno. Na budynkach gospodarskich, takich jak szopy, stodoły, owczarnie i młyny, często można zobaczyć niesmołowane drewniane dachy, które pokrywają się piękną srebrnoszarą patyną.
W domu w Fårö Klas i Daniel chcieli uzyskać efekt naturalnego drewnianego dachu i dlatego wybrali deski impregnowane ciśnieniowo. Impregnat zabezpiecza deski przed gniciem, a drewno nabierze szarego odcienia, co pomoże w uzyskaniu zakładanego efektu.
Metoda układania dachów spadzistych
Deski były tradycyjnie montowane rdzeniem do góry, z rowkami drenażowymi na górnej stronie. Taki sposób montażu powodował, że woda swobodnie spływała z powierzchni desek i nie przenikała przez pokrycie. Także wierzchnia warstwa desek była układana rowkami do góry, dzięki czemu uzyskiwano efekt wizualny, który jest nazywany „dachem w drobne paski”.
W domu na Fårö Daniel zdecydował się obrócić wierzchnią warstwę desek rowkami do dołu, co pozwoliło uzyskać efekt gładkiego dachu.
Montaż desek przy pomocy wkrętów
Deski na pokryciach dachowych tradycyjnie montowano przy pomocy gwoździ, ich zaletą był łeb uszczelniający mocowanie, który utrudniał przenikanie wody do wnętrza budynku. Jednak trzeba pamiętać, że konstrukcja dachu z drewna mocno pracuje, jej ruchy powodowały, że połączenia przy pomocy gwoździ z biegiem czasu traciły wytrzymałość i powstawały nieszczelności i zalewanie pomieszczeń wodą opadową.
Daniel zdecydował się na montaż desek za pomocą specjalnych wkrętów elewacyjnych ESSVE ze stali nierdzewnej kwasoodpornej A4. Wkręty ze stali nierdzewnej w przeciwieństwie do wkrętów z hartowanej stali węglowej, są bardziej plastyczne i znacznie lepiej przenoszą naprężenia występujące w konstrukcjach z drewna. Konstrukcja wkrętów, które wybrał Daniel, z nacięciem w dolnej części gwintu eliminuje rozwarstwianie desek, a zredukowany do minimum łeb stożkowy z gniazdem TX20 i specjalną krawędzią uszczelniającą, zapobiega podciekaniu wody, gwarantując trwałość połączenia. Ponadto łby wkrętów elewacyjnych, które wybrali Klas i Daniel, zostały polakierowane proszkowo na szary kolor, co przy założeniu, że drewno pokryje się z biegiem czasu naturalną patyną, sprawi że staną się całkowicie niewidoczne na połaci dachu.
– Byłem pod wrażeniem kiedy używałem wkręty ESSVE, mówi Daniel, cholernie dobre – jeśli mogę tak powiedzieć? Podczas mojej kariery zawodowej korzystałem z wkrętów różnych producentów i teraz wiem, że miedzy wkrętami mogą być duże różnice, które powodują, że praca postępuje szybko i jest znacznie lżejsza, kontynuuje, a nam pozostaje się tylko zgodzić.
Wskazówki dotyczące budowy dachu – dach dwuspadowy:
Daniel dzieli się swoimi wskazówkami dotyczącymi budowy dachów spadzistych z pokryciem z drewna.
- Rozmieszczenie łat co 100 cm, znacznie ułatwia pracę na dachach o dużym kącie nachylenia.
- Poświęć kilka dodatkowych minut na zastanowienie się, jak rozmieścić krokwie. Konstrukcja dachu powinna być symetryczna, nawet w miejscach gdzie przechodzą kominy i elementy wentylacji. Upewnij się również, że elementy pokrycia dachu układane są symetrycznie po obu stronach dachu, co sprawi, że uzyskasz zakładany efekt.
- Nie przekręcaj górnej warstwy desek przez dolną, znacznie zmniejszy się ryzyko pękania desek.
- Staraj się, aby teren wokół budynków z dachem pokrytym drewnem był wolny od wysokich drzew. W przypadku gdy wokół domu rosną drzewa, należy z połaci dachu usuwać opadłe liście lub igły, ich zaleganie powoduje większą wilgoć oraz wzrost glonów i mchów.
- Nachylenie dachu powinno wynosić co najmniej 22 stopnie, aby woda mogła łatwo i szybko spływać
Deski na dachu w Fårö zostały przymocowane za pomocą wkrętów elewacyjnych ESSVE. Wkręty są dostępne w kolorach: czarnym, szarym, białym i brązowym lub na zamówienie w dowolnym kolorze z palety RAL. Pakowane luzem w opakowaniach ESSBOX lub łączone taśmą plastikową.
