To, jakie kominy są widzimy patrząc na codziennie mijane budynki. Ich stan często świadczy o tym, że do kominów nie przywiązuje się większej wagi lub też, że wszyscy znają się na kominach i stan ich jest dokładnie taki, jaka jest o nich wiedza. Marzeniem nas – kominiarzy – jest to, aby kominy były bezpieczne i wyglądały jak te we francuskim mieście Fontainebleau.
Tekst JAN BUDZYNOWSKI
Na to, żeby kominy były właśnie takie muszą pracować wszyscy począwszy od projektanta, poprzez murarza, dekarza, kominiarza, na użytkowniku kończąc. W obowiązującej ustawie Prawo budowlane (Dz.U. 2351/2021) w art. 5.1 zapisano: Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając: spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, z późna. zm.), dotyczących:
- nośności i stateczności konstrukcji,
- bezpieczeństwa pożarowego,
- higieny, zdrowia i środowiska,
- bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,
- ochrony przed hałasem,
- oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,
- zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych.
Wydane w oparciu o Prawo budowlane rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie już bardziej dokładnie precyzuje, jakie powinny być kominy i z jakiego materiału mają być wykonane. Cały rozdział 5 rozporządzenia jest poświęcony kominom, a poszczególne punkty określają, w jaki sposób powinny być one budowane. Odwołanie się do normy PN-B-10425, powinno skierować uwagę wykonawcy kominów do zamieszczonych w normie rysunków obrazujących wysokość wyprowadzenia przewodów kominowych ponad połać dachową, w zależności od rodzaju poszycia dachowego i pochylenia połaci.
Wysokość ponad dachem
Zgodnie z normą PN-B- 10425 wyloty kominów powinny być wyprowadzone ponad dach na wysokość:
- przy dachach płaskich niezależnie od konstrukcji, dach o kącie nachylenia połaci ≥12°, a także przy dachach o kącie większym niż 12° o pokryciu łatwo zapalnym co najmniej 0,60 m od poziomu kalenicy (rys. 1a i 1b).
- przy dachach stromych o kącie pochylenia połaci większym niż 12° i pokryciu niepalnym wyloty przewodów powinny znajdować się co najmniej 0,30 m od powierzchni dachu oraz w odległości co najmniej 1,0 m mierzonej w kierunku poziomym od tej powierzchni (rys. 1c).
Dalej rozporządzenie stawia bezwzględny warunek w §§ 266 i 267 – przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Coraz liczniejsze przykłady obserwowane na placach budów wskazują, że prawo jest ignorowane, a przepisy – lekceważone.
Materiały na komin
Często okazuje się przy budowie lub remoncie dachów, że łatwiej jest „skręcić” komin niźli prawidłowo zbudować więźbę wymiarową. Stąd też komin na strychu wygląda tak jak na fot.1.
Powinniśmy też wiedzieć o tym, że nie każdy materiał nadaje się do budowy kominów. Materiały do obudowy komina powinny mieć klasę niepalności A1 i A2. Wszelkie informacje na temat materiałów potrzebnych do budowy komina i jego wykończenia powinny być w projekcie technicznym. Na rynku jest coraz więcej materiałów spełniających takie wymagania, na przykład płyty cementowo-włókniste.
Powszechnym jest używanie do ich wznoszenia ponad dachem cegły klinkierowej (ze względu na jej urodę) lub cegły klinkierowej kratówki (ze względu na cenę). Nie jest to działanie wprawdzie zabronione, ale niepoprawne, ponieważ cegła klinkierowa ma inny współczynnik rozszerzalności liniowej niż cegła pełna 150, z której wznosi się komin do wysokości połaci. Po drugie klinkier jest nienasiąkliwy i woda opadowa spływa w dół, powodując przemakanie dolnej części komina. Po trzecie zaś cegła klinkierowa kratówka ma otwory, które wprawdzie w procesie murowania są wypełniane zaprawą, ale jednak w tychże porach gromadzi się woda, która zamarzając zimą powoduje pękanie cegły i jej rozsadzanie.
I na zakończenie zamiast długiego wywodu, dlaczego nie powinno się budować kominów z materiałów palnych, na przykład płyt OSB ilustracje (fot. 2 i fot. 3), które tłumaczą wszystko. Nieświadomy materiału, z jakiego został wykonany komin właściciel budynku spokojnie podłącza piec na paliwo stałe i w trakcie jego eksploatacji może dojść do pożaru. Kto jest wtedy odpowiedzialny? Projektant, kierownik budowy, wykonawca czy kominiarz?
Literatura:
- Ustawa z dnia 7.07.1994 Prawo budowlane (z późniejszymi zmianami)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (z późniejszymi zmianami)
- PN EN 1443: 2005 Kominy. Wymagania ogólne.
- PN-B-10425 Kominy. Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane. Wymagania i badania.
JAN BUDZYNOWSKI
Inżynier budownictwa, mistrz kominiarski; staż zawodowy 51 lat, nadal czynny zawodowo; współzałożyciel Korporacji Kominiarzy Polskich, rzeczoznawca, członek PKN komisji d/s kominów; redaktor naczelny kwartalnika „Kominiarz Polski”, autor wielu publikacji w czasopismach branżowych, dotyczących ogrzewania, wentylacji i kominów.
