Malowanie dachu powierza się firmom, malującym je farbami zalecanymi do stosowania przez profesjonalistów.
Tekst MIKOŁAJ WINCENCIAK
Po kilkunastu latach nawet najtrwalsze pokrycia z blachy powlekanej wymagają renowacji. Zdarza się też, że mimo dobrego stanu technicznego dachu właściciele domów chcą dopasować jego kolor do odnawianej elewacji.
Pokrycia dachowe narażone są na działanie czynników atmosferycznych.
By przetrwały wiele lat, powinny być wykonane z najtrwalszych materiałów.
Poddawane są bowiem ciągłemu testowi przez słońce, zmiany temperatury, opady atmosferyczne (w tym agresywne kwaśne deszcze) i lód.
Spośród wszystkich rodzajów pokryć dachowych szczególnie wrażliwe na działanie tych czynników są blachy. Pod wpływem temperatury wydłużają się i kurczą.
Wskutek tego na powierzchni powstają drobne pęknięcia, które z biegiem czasu mogą korodować.
Szlachetne, ale i drogie materiały na dach
- blachy cynkowo-tytanowe oraz
- miedziane –„bronią” się przed tym, pokrywając się patyną.
Mniej trwałe są atrakcyjne cenowo blachy ze stali powlekanej i aluminium. O ich odporności na korozję decydują nakładane na powierzchnię rdzenia powłoki, które jednocześnie nadają blasze kolor.
Nie wszystkie obecnie stosowane powłoki są tak samo odporne na korozję i blaknięcie. Niewykluczone, że po pewnym czasie blachy takie trzeba będzie odnowić.
Nie wszystkie farby przeznaczone do metalu nadają się do malowania dachów. Należy wybierać wyłącznie produkty specjalnie do tego przeznaczone o odpowiedniej elastyczności.
POWODY NISZCZENIA BLACHY
Powlekane blachy dachowe renomowanych producentów zachowują swoją trwałość zwykle przez 10-20 lat. Można ten czas wydłużyć, jeśli będą konserwowane w odpowiedni sposób.
Dlatego bezpośrednio po zakończeniu montażu pokrycia z blachy, trzeba usunąć wszystkie ścinki i opiłki powstałe podczas jego docinania.
Pozostawione resztki mogą spowodować przebarwienie pokrycia, a nawet jego rdzewienie. Niszczenie blachy dachowej przyspiesza też chodzenie po niej w butach z twardą podeszwą.
Łatwo w ten sposób zniekształcić profil pokrycia lub porysować cienką powłokę. Jeśli już konieczne jest wejście na dach, to tylko w miękkim obuwiu.
Trzeba też pamiętać, że nawet dobrej jakości blachy powlekane z upływem czasu mogą blaknąć. Zależy to od rodzaju powłoki. Najszybciej odbarwiają się te z plastizolem i poliestrem, najwolniej – z gładką i błyszczącą powłoką PVDF.
Na rynku dostępne są też blachy powlekane niskiej jakości, oferowane w bardzo atrakcyjnej cenie – nawet kilkunastu złotych za 1 m2. Na ich powierzchni często już po paru latach pojawiają się ogniska korozji a kolor szybko płowieje i następuje odspajanie się powłoki od rdzenia blachy (zwane łuszczeniem).
Procesu tego nie da się zatrzymać. Najwięcej problemów stwarzają jednak blachy wyprodukowane w latach 1997-2003.
Wtedy to niektórzy producenci dodawali do powłok akrylowych związki silikonowe. Nie trzeba było długo czekać, aż zaczną się one łuszczyć.
Odnawianie takich blach jest trudne, ponieważ niełatwo jest dobrać odpowiednią farbę renowacyjną. Dlatego też przed przystąpieniem do ich malowania, należy zasięgnąć opinii producentów zarówno blachy, jaki farb.
Trzeba też liczyć się z tym, że renowacja będzie droższa w granicach 40-50 zł/m2.
Dla porównania – malowanie dachu z blachy aluminiowej, stalowej niepowlekanej lub powlekanej pvdf, akrylem, poliestrem kosztuje 28-35 zł/m2 (z użyciem produktów z najwyższej półki).
Dla blach powlekanych akrylem ze związkami silikonowymi, ceny wahają się w granicach 30-40 zł/m2, a firmy wykonujące taką renowację wciąż można policzyć na palcach jednej ręki, ponieważ trwałe malowanie powinno wykonywać się metodą na gorąco z użyciem farb rozpuszczalnikowych akrylowo-epoksydowych lub poliestrowych.
RODZAJ FARBY NA DACH
Nie wszystkie farby przeznaczone do metalu nadają się do malowania dachów. Ze względu na intensywne działanie czynników atmosferycznych oraz częstą rozszerzalność materiału, należy wybierać wyłącznie produkty specjalnie do tego przeznaczone o odpowiedniej elastyczności.
ZALECANE.
Obecnie stosowane do malowania blach powlekanych są farby akrylowe i poliwinylowe oraz najlepsze akrylowo-epoksydowe, które mają:
- bardzo dobre właściwości mechaniczne;
- doskonałą przyczepność nie tylko do wszystkich podłoży metalowych, ale i niemetalowych: eternitu, papy, cegły, betonu, tynku, a także plastiku;
- powłoki przez nie utworzone są plastyczne i elastyczne – kurczą się i rozszerzają wraz z blachami dachowymi; nie pękają jak farby ftalowe , chlorokauczukowe, znacznie dłużej zachowują niezmienione właściwości i kolor.
To, czy pod farbę akrylową jest konieczny podkład, zależy od jej rodzaju.
Farby nawierzchniowe wymagają zastosowania farby gruntującej. Wybór rodzaju farby wpływa na czas trwania prac.
Trwałość powłoki natomiast zależy od jakości składników użytych do produkcji farb, sposobu aplikacji, dokładności przygotowania podłoża i warunków atmosferycznych.
NIEZALECANE.
Do odnawiania blach dachowych nie powinno się stosować farb ftalowych i chlorokauczukowych oraz słabych wodorozcieńczalnych.
Obok wielu zalet mają one szereg wad, które ograniczają ich stosowanie na dachach, zwłaszcza silnie nasłonecznionych na południowych i zachodnich połaciach dachów szybko się złuszczą. Nie są one bowiem odporne na naprzemienne cykle nagrzewania i chłodzenia, które zachodzą na dachach 100-200 razy w roku.
Co więcej, powłoki utworzone przez farby ftalowe i chlorokauczukowe nie są elastyczne – szybko kruszą się, pękają i tracą przyczepność do blach, a słabe farby wodorozcieńczalne szybko tracą atrakcyjny kolor i ulegają degradacji (kredowaniu).
DROBNE NAPRAWY
Najłatwiej jest dostrzec pierwsze uszkodzenia pokrycia podczas okresowego przeglądu dachu.
Wcześniej dobrze jest umyć dach wodą pod ciśnieniem. Tylko wtedy będą wyraźnie widoczne nawet niewielkie ślady uszkodzeń powłoki lub plamy rdzy. Takie miejsca trzeba od razu zabezpieczyć.
Najpierw oczyszcza się je dokładnie z brudu, używając do tego wody z dodatkiem detergentu. Jeśli pojawiła się rdza, usuwa się ją drobnoziarnistym papierem ściernym.
Dopiero tak przygotowaną blachę dachową można pomalować farbą antykorozyjną. Wykonanie takiego zabiegu nie daje jednak trwałych efektów.
Po kilku latach trzeba będzie prawdopodobnie przeprowadzić większy remont. Jeśli blacha jest dziurawa, nie warto jej odnawiać. Racjonalniej będzie wymienić cały arkusz.
ODNAWIANIE POWIERZCHNI CAŁEGO DACHU
Odmalowanie wszystkich połaci pokrytych blachą nie jest łatwym zadaniem. Aby zająć się profesjonalnym czyszczeniem, malowaniem oraz zabezpieczaniem dachów krytych wszystkimi rodzajami pokryć, należy odbyć odpowiednie szkolenia i dysponować odpowiednim sprzętem (praca na wysokości!).
Inną kwestią jest wycena prac oraz właściwy dobór farby.
OCENA STANU POWŁOKI.
Przed przystąpieniem do renowacji dachu, wykonuje się próbę przyczepności starych powłok do pokrycia. Najprostszy sposób polega na usuwaniu farby szpachelką lub innym ostrym narzędziem.
Jeśli farba odchodzi z łatwością w kilku badanych miejscach, trzeba ją usunąć z całego dachu. Pozostawienie jej może powodować szybkie odspajanie się nowych powłok razem ze starymi.
Dokładniejszym sposobem oceny przyczepności jest metoda siatki nacięć.
Ostrym nożem wykonuje się sześć nacięć pionowych i sześć poziomych. Następnie przesuwa się po nich pędzlem w kierunku nacięć i określa procent odprysków.
Jeśli jest ich mniej niż 5% powłokę można zostawić, jeśli około 15%, trzeba ją w całości usunąć.
Lepszą ocenę przyczepności uzyskuje się używając mocnej taśmy klejącej na przykład powertape; pozostawia się ją na 5 minut, po czym zrywa.
Natomiast najlepszym sposobem sprawdzenia przyczepności powłok jest metoda odrywowa. Badanie polega na pomiarze siły wyrywania z powłoki malarskiej uprzednio przyklejonego do niej stempla (cylinderka).
Do odrywania służą specjalne siłowniki zaczepione do stempla, które opierając się o podłoże z siłą prostopadłą do podłoża, odrywają od niego stempel.
CZYSZCZENIE BLACHY.
Przede wszystkim należy usunąć rdzę i resztki łuszczącej się farby. Skorodowane fragmenty najłatwiej wyczyścić przy pomocy szczotki drucianej, najlepiej w postaci krążka nakładanego na wiertarkę lub szlifierkę.
Obroty podczas czyszczenia rdzy powinny być minimalne. Szybkie obroty krążka spowodują polerowanie powierzchni, co zmniejszy przyczepność farby.
Łuszczącą się farbę najszybciej można usunąć przez obróbkę strumieniowo-ścierną, na przykład hydropiaskowanie lub poprzez mycie ultra ciśnieniowe metodą water jetting.
Prace należy przeprowadzić bardzo ostrożnie, by nie zrobić dziur w blaszanym pokryciu. Następnie powierzchnię dachu gruntuje się farbą antykorozyjną.
MYCIE I ODTŁUSZCZANIE DACHU.
Na blachę nanosi się środek odtłuszczający, zalecany przez producenta farby. Następnie dach zmywa się ciepłą lub zimną wodą pod ciśnieniem (250-1500 bar). Im większe będzie ciśnienie, tym dokładniej zostaną usunięte pozostałe zabrudzenia (luźna farba).
Po zmyciu wodą środka odtłuszczającego, całą powierzchnię pozostawia się do wyschnięcia. Tak przygotowane podłoże – odtłuszczone, suche i pozbawione odspajających się fragmentów starej powłoki oraz wszelkich zanieczyszczeń – nadaje się do malowania.
NAKŁADANIE FARBY.
Firmy zajmujące się odnawianiem dachów, malują je farbami zalecanymi do stosowania przez profesjonalistów.
Większość farb przeznaczonych do malowania blach dachowych powinno się nanosić na podłoże o temperaturze od 15 do 35°C, ponieważ zawierają one części lotne, które zaczynają gwałtownie parować po zetknięciu z podłożem rozgrzanym do ponad 35°C.
Powoduje to „sparzenie powłoki”, czyli brak jej przyczepności do podłoża. Na powłoce powstają również liczne kratery i pęcherze, przez które do rdzenia blachy będzie przedostawać się później woda, powodując korozję pokrycia.
Dlatego tak ważna jest odpowiednia temperatura pokrycia podczas malowania. Przed rozpoczęciem prac warto wykonać test nagrzania podłoża, dotykając go wierzchem dłoni.
W ten sposób w przybliżeniu określa się temperaturę pokrycia – czy jest wyższa, czy niższa niż temperatura ludzkiego ciała.
Przy temperaturze powietrza 30°C podłoże metalowe od strony słonecznej może nagrzać się nawet powyżej 70°C, stąd malowanie w upalne dni wymaga od wykonawcy odpowiedniej organizacji pracy.
Prace należy zaczynać od połaci wschodniej lub południowej i „uciekać” przed słońcem w kierunku strony zachodniej i północnej.
Istnieje system farb specjalistycznych nakładanych metodą na gorąco, jednak stosuje je mało firm. Powodem nie jest wysoka cena farby, ale brak umiejętności odpowiedniej aplikacji – umiejętności na najwyższym poziomie oraz specjalistycznego sprzętu.
System nie ma restrykcji co do zbyt dużej temperatury blachy. Farbę można nakładać nawet na blachę, która ma 700C. Liczba i grubość nałożonych powłok zależy od warunków eksploatacyjnych i od stopnia agresywności korozyjnej środowiska.
Dla trwałej ochrony antykorozyjnej minimalna grubość powinna wynosić 150 μm. To zapewni pokryciu z blachy ochronę na co najmniej 5 lat.
MALOWANIE HYDRODYNAMICZNE
Wydawałoby się, że dokładne pokrycie dachu farbą jest bardzo trudne, a to ze względu na pochylenie połaci – niekiedy bardzo strome – oraz nierówną powierzchnię pokrycia.
Malowanie tradycyjnymi metodami mogłoby rzeczywiście nie przynieść oczekiwanych rezultatów, a już na pewno zajmowałoby zdecydowanie zbyt dużo czasu, przez co byłoby nieopłacalne.
Na szczęście możliwe jest malowanie metodą hydrodynamiczną, która gwarantuje dokładne pokrycie w krótkim czasie i nadanie efektu nowej blachy. Malowanie hydrodynamiczne to technika, w której wykorzystuje się agregaty hydrodynamiczne, dzięki którym farba dozowana jest na powierzchnię pod dużym ciśnieniem, do 500 bar.
Nakładanie farby przebiega poprzez wyrzucanie mikrodrobinek kropelkowych pod wysokim ciśnieniem przez dyszę z niewielkimi otworami. Rodzaj dyszy dostosowuje się do wielkości powierzchni, a także dostosowania kąta, pod jakim następuje „wyrzucanie” drobin farby.
Farba, znajdująca się wewnątrz zbiornika, pod wpływem dużego ciśnienia zostaje rozbita na mikroskopijne kropelki. Po wydostaniu się z dyszy tworzy rodzaj mgły, dzięki czemu duża część rozcieńczalnika odparowuje, co gwarantuje znacznie lepszą przyczepność farby do powierzchni.
Ten sposób nanoszenia niesie ze sobą szereg korzyści jakościowych i ekonomicznych.
- Dokładne pokrycie – mikrokropelki farby wyrzucane z dyszy pod dużym ciśnieniem dostają się w każdy zakamarek malowanej powierzchni. Dlatego malowanie dachówek, których faktura nierzadko jest chropowata, z zastosowaniem zwykłych metod malowania pędzlami lub wałkami, z pewnością nie pozwoli na dokładne pokrycie każdego fragmentu dachu.
- Możliwość natrysku gęstej farby, której nie jesteśmy w stanie nałożyć
pędzlem lub wałkiem, na malowaną powierzchnię dachu blaszanego. - Dobra przyczepność farby – po wydostaniu się z dyszy pod wpływem wysokiego ciśnienia z farby tworzy się mgiełka. Dzięki temu drobinki rozcieńczalnika parują, a sama farba zyskuje lepsze właściwości przyczepne.
- Równomierne pokrycie – warstwa farby nakładana metodą hydrodynamiczną ma równą grubość na całej powierzchni. Dzięki temu nie tworzą się brzydko wyglądające zacieki. Jest to bardzo ważna zaleta malowania za pomocą agregatów, bowiem metoda ta pozwala na pokrywania farbą elementów wymagających zachowania szczególnej estetyki, na przykład karoserii samochodowej.
- Oszczędność czasu – hydrodynamiczna metoda malowania pozwala na pokrycie w ciągu jednej minuty nawet 4 m² powierzchni. Takiej wydajności nie gwarantuje żaden inny sposób.
Wymienione korzyści znacząco wpływają na rachunek ekonomiczny przedsięwzięcia. Oszczędność czasu i mniejsze zużycie farby składają się na fakt, że malowanie z użyciem hydroagregatów jest znacznie tańsze i zdecydowanie bardziej estetyczne niż metody tradycyjne.
Dzięki skuteczności hydroagregatów możemy świadczyć usługi malowania dachów w atrakcyjnej cenie z gwarancją satysfakcji z osiągniętych efektów.
Im szybciej wyczyścimy, zagruntujemy i pomalujemy dach, tym prędzej odzyska on walory estetyczne, a klient będzie zadowolenie z rezultatu usługi, zbliżonego do wymiany pokrycia – tyle, że w lepszej cenie.
GWARANCJA I REKLAMACJE
To, jak długo po zakończeniu przeprowadzonego remontu dach będzie wyglądał jak nowy, zależy głównie od właściwej oceny przyczepności starych powłok do blachy.
Jeśli ocena będzie niewłaściwa, nowo nałożone warstwy, razem ze starymi, mogą szybko się łuszczyć. Z takiej przyczyny producenci farb najczęściej oddalają reklamacje i roszczenia niezadowolonych klientów.
Długość gwarancji udzielonej na usługę zależy od stopnia degradacji (skorodowania) pokrycia dachowego i zastosowanych materiałów.
Zwykle wynosi ona od dwóch do pięciu lat. Trwałość powłoki, jaką można osiągnąć przy stosowaniu powyższej metody szacuje się na 20 lat, nawet bez znaczącej zmiany koloru.
MIKOŁAJ WINCENCIAK
Właściciel firmy BIOTOP, która zajmuje się profesjonalną renowacją dachów każdego rodzaju od 2007 roku
