Wyraźne spowolnienie inwestycyjne jest widoczne już od kilku miesięcy. Świadczy o tym chociażby mniej rozpoczynanych budów czy duża liczba niewykorzystanych pozwoleń na budowę. Utrudnieniem są też rosnące koszty budowy oraz kredytowania. A jak kształtuje się sytuacja w branży dekarskiej?
Tekst ALINA WOŹNIAK
W czasie niepewności gospodarczej – kiedy rosną ceny materiałów budowlanych, usług wykonawców, działek pod budowę, a także energii – otrzymanie pozwolenia na budowę nie jest tak jednoznaczne z jej rozpoczęciem. Dodatkowo, rosnące koszty kredytowania obniżają zdolność kredytową. Wielu inwestorów zaczyna się zastanawiać, czy wystarczy im środków na zaplanowaną inwestycję. Tę niepewność i obawy widać w dużej luce między wydanymi pozwoleniami na budowę mieszkań a rzeczywiście rozpoczętymi inwestycjami. Rok 2022 to rok rekordowej liczby niewykorzystanych pozwoleń na budowę. Różnica między wydanymi pozwoleniami (297 416 w I-XII 2022 r.) a rozpoczętymi inwestycjami (200 288 w I-XII 2022 r.) wyniosła bowiem 97 128 mieszkań! Zdecydowanie większą lukę wytworzyli deweloperzy. Mniejsze zainteresowanie mieszkaniami i wyższe koszty kredytowania przyczyniły się do mniejszej aktywności w budownictwie wielorodzinnym. Aby jednak zaspokoić popyt, który powstanie w ciągu najbliższych 2-3 lat, deweloperzy muszą już teraz wrócić do planów inwestycyjnych.
Wspomniane podwyżki cen materiałów budowlanych były znaczące przez cały ubiegły rok. W okresie I-XII 2022 ceny materiałów budowlanych wzrosły średnio o 25% r/r. Największe wzrosty odnotowano dla izolacji termicznych (+42%), ścian i kominów (+35%) oraz suchej zabudowy (+32%). O ile cały zeszły rok, miesiąc w miesiąc, były obserwowane dwucyfrowe podwyżki cen poszczególnych kategorii materiałów budowlanych (wyjątek stanowiła kategoria „płyty OSB, drewno”, która od VII ub. r. odnotowuje spadki co miesiąc), to jednak warto podkreślić, że były one zróżnicowane pod względem kategorii produktowych. Przyjrzymy się zatem trzem takim kategoriom, które są wykorzystywane w pierwszej fazie budowy, do których należą: „cement, wapno”, „dachy, rynny” oraz „stolarka”.
W I połowie 2022 roku najmocniej spośród analizowanych kategorii rosły ceny dachów i rynien. Największy ich wzrost nastąpił w kwietniu i maju ubiegłego roku (45-46%). Jednak od lipca są one coraz mniejsze, co może zwiastować wyhamowanie cen – w styczniu 2023 roku zakup dachów i rynien był o 12% większym wydatkiem niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Również comiesięczne podwyżki w zakresie stolarki można uznać za przeciętne w porównaniu do innych kategorii. Jednak większą uwagę należy zwrócić na rosnące od początku 2022 roku ceny wapna i cementu – z 6% podwyżki w tej kategorii w styczniu 2022 roku do 43% wzrostu w grudniu 2022 roku. W styczniu 2023 roku koszt zakupu wapna i cementu urósł o 55% względem stycznia 2022. Tak duże podwyżki podstawowego budulca znacznie wpływają na koszty budowy, co może przełożyć się na wydłużenie czasu trwania całej inwestycji lub skutkować kolejnymi przestojami budowy w celu pozyskania dodatkowego finansowania. Odkładanie inwestycji będzie miało natomiast wpływ na cały sektor pokryć dachowych.
Czy oznacza to jednak, że Polacy przestaną zupełnie budować? W Polsce nadal brakuje wielu mieszkań, a potrzeba własności jest u nas dużo wyższa niż w innych krajach Europy. Zatem budowy – mimo że część z nich rzeczywiście może zostać odłożona w czasie – nadal będą rozpoczynane. Należy pamiętać również o popycie generowanym ze strony budownictwa remontowanego, gdzie koszty inwestycji są znacznie niższe, bowiem wymiana jedynie dachu to mniejszy wydatek niż budowa całego budynku. Z badań przeprowadzonych przez ASM Research Solutions Strategy wynika, że 48,5% dekarzy dostrzega wzrost prac dotyczących remontów kosztem nowego budownictwa. Dodatkowo dachy są nie tylko zwieńczeniem domów, ale również obiektów niemieszkalnych, a tu sytuacja jest bardziej stabilna, ponieważ wciąż istnieje popyt między innymi na powierzchnie magazynowe, logistyczne czy przemysłowe.
Jakie inne trendy, poza rosnącym udziałem remontów, są widoczne na rynku pokryć dachowych? Dostrzeganym dla całego budownictwa trendem od pewnego czasu jest minimalizm. Proste, geometryczne formy, stonowane kolory, materiały inspirowane naturą. Cały budynek ma współgrać z otoczeniem i się w nie wtapiać. Jednak mimo iż coraz więcej pojawia się takich nowoczesnych i futurystycznych obiektów zwieńczonych dachami płaskimi, to w budynkach nadal „królują” klasyczne dachy skośne. Jedynie 24% dekarzy dostrzega spadek prac na takich dachach na rzecz dachów płaskich, ale mimo to większość z nich uważa, że dachy płaskie nigdy nie będą stanowić większości rynku.
Monterzy dostrzegają również wzrost zainteresowania inwestorów produktami premium. Świadomość Polaków w zakresie termomodernizacji i oszczędności, jakie może przynieść dom o wysokich parametrach znacznie wzrasta w ostatnich latach. Doskonale zdają sobie sprawę, że lepszej jakości stolarka czy pokrycie dachowe może przełożyć się na większą energooszczędność całego budynku. Jednak w opinii monterów, inwestorzy nadal częściej kierują się ceną przy ostatecznym wyborze produktu niż jakością.
Pogłębiona analiza rynku pokryć dachowych znajduje się w najnowszym raporcie ASM „Rynek pokryć dachowych w Polsce”. Opracowanie przedstawia wielkość rynku w latach 2012-2022, a także prognozy na najbliższe 2 lata. Dodatkowo przedstawione w nim zostały liczne struktury rynku, między innymi ze względu na typ inwestycji, charakter budynku czy rodzaj stosowanego pokrycia dachowego. Opracowanie to zawiera także szereg informacji marketingowych, na przykład znajomość marek wśród dekarzy, determinanty wyboru konkretnych marek, marki polecane przez monterów czy zidentyfikowane na rynku trendy.
Więcej informacji o badaniach rynku budowlanego na stronie asmresearch.pl. Informacji o raportach udziela Alina Woźniak a.wozniak@asmresearch.pl.
ALINA WOŹNIAK
Analityk rynku ASM Research Solutions Strategy
