Odwodnienia dachów

Odprowadzanie z dachu wody opadowej

Poprawnie działający system orynnowania odprowadza wodę deszczową z połaci, zapobiegając jej gromadzeniu się i zawilgoceniu budynku. Jakie czynniki wpływają na wybór elementów systemu? Co powinni wiedzieć o tym dekarze?

Tekst ARKADIUSZ GNAT

Dobrze zaprojektowany i wykonany system odprowadzania wody opadowej ma duży wpływ na trwałość każdego budynku. Odpowiednio dobrane rynny i rury spustowe chronią elewację przed wilgocią, zapobiegają podtopieniom piwnic oraz uszkodzeniom fundamentów. W tym artykule omówimy czynniki wpływające na wybór odpowiedniego systemu odprowadzania wody opadowej ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dekarzy.

Dobór przekroju systemu odprowadzania wody opadowej

Na rynku jest wiele systemów orynnowania o różnych przekrojach. Przy ich doborze powinno się uwzględnić kilka ważnych aspektów. Oto one.

  • Wielkość dachu i jego kształt. Im większa powierzchnia dachu, tym większa ilość wody musi być odprowadzona. Do dużych dachów konieczne są rynny o większym przekroju i większej przepustowości. Z kolei dachy o skomplikowanych kształtach (np. wielospadowe, z lukarnami) wymagają indywidualnego podejścia i dokładniejszego projektowania systemu. Należy uwzględnić wszystkie załamania dachu i zapewnić sprawny przepływ wody. Z tym wiąże się jeszcze jedna zasada: im więcej kalenic, tym więcej punktów odprowadzania wody.
  • Kąt nachylenia dachu. To jeden z kluczowych czynników, które należy uwzględnić przy doborze odpowiedniego przekroju rynien. Wpływa na szybkość spływu wody. Teoretycznie im większy kąt nachylenia, tym szybciej woda spływa z połaci. Jednak stosowane materiały dachowe mają różną fakturę i kształt, które wpływają na prędkość spływającej z dachu wody. Dla dachów o kącie nachylenia powyżej 30° można stosować rynny o mniejszym przekroju. Dla dachów o kącie nachylenia od 15° do 30° można zastosować rynny o standardowym przekroju (np. 100 mm). Dla dachów o małym kącie nachylenia poniżej 15° zaleca się stosowanie rynien o większym przekroju (np. 125 mm) i większej liczbie rur spustowych. Trzeba też pamiętać, że na dachach o małym kącie nachylenia gromadzi się więcej śniegu, co może dodatkowo obciążać system rynnowy.
  • Intensywność opadów. W regionach o dużych opadach należy zastosować systemy o większej przepustowości.
  • Strefa obciążenia śniegiem. W strefach o dużych opadach śniegu należy uwzględnić obciążenie śniegiem podczas projektowania systemu. W zimie istnieje ryzyko zamarzania wody z topniejącego śniegu w rynnach. Dlatego warto rozważyć montaż systemów ogrzewania rynien.

Od właściwego doboru systemu rynnowego zależy skuteczność odprowadzania wody deszczowej z połaci. To z kolei wpływa na ochronę budynku przed wilgocią.

Takie obniżenie rynny jest konieczne w regionach z częstymi opadami śniegu, ale w pozostałych (bezśniegowych) nie jest błędem

Obowiązujące normy

Jak każdy produkt na rynku, również zastosowanie rynien i rur spustowych jest określone prawnie. Oto normy, które dotyczą systemów orynnowania.

  • PN-EN 612. Określa ona wymagania dotyczące rynien dachowych i rur spustowych. Ustala ogólne charakterystyki, system oznaczania, podział, znakowanie i wymagania jakościowe tych wyrobów. Na systemy rynnowe norma ta dopuszcza stosowanie następujących blach: aluminiowych, miedzianych, stalowych powlekanych ogniowo, stalowych z powłokami metalicznymi i organicznymi (np. poliestrowymi), ze stali odpornej na korozję oraz cynkowych. W normie podano również ich minimalne grubości: 0,6 mm dla stali i miedzi oraz 0,7 mm dla aluminium i tytan-cynku.
  • PN-EN 12352-1: 2016-12. Ta norma europejska określa wymagania dotyczące systemów rynnowych, w tym wymiary, materiały, metody badań oraz instalację. Zawiera szczegółowe informacje dotyczące projektowania i obliczeń hydraulicznych systemów odprowadzania wody deszczowej.
  • PN-EN 1462. Podaje ona między innymi metody badawcze pozwalające sklasyfikować uchwyty do zastosowania do dużych lub małych obciążeń.
  • PN-EN 12056-3: 2002. Wymiarowanie odwadniania dachu.

Jak obliczyć odpowiedni przekrój rynien?

Obliczenia hydrauliczne są dość skomplikowane i wymagają znajomości wielu parametrów. Najlepiej zlecić je projektantowi lub skorzystać z gotowych programów obliczeniowych dostępnych u producentów systemów rynnowych. W takich obliczeniach uwzględnia się:

  • średnią wilekość opadów w danym regionie;
  • czas trwania maksymalnego opadu;
  • współczynnik spływu wody z dachu;
  • długość rynien;
  • średnicę rur spustowych;
  • spadek rynien.

Jeśli przekrój rynien będzie zbyt mały, woda może się przelewać przez ich krawędzie, powodując zawilgocenie ścian zewnętrznych. Długotrwały przepływ wody pod dużym ciśnieniem w najgorszym razie może doprowadzić do uszkodzenia rynien. Rynny o zbyt małym przekroju również mogą zostać zatkane przez zanieczyszczenia (np. drobne gałązki, liście, igliwie).

Jak dobrać haki rynnowe i je dobrze zamontować?

Odpowiednio dobrane i zamontowane haki gwarantują stabilność i trwałość całego systemu. Chociaż nie istnieje jedna norma określająca każdy wymiar i sposób montażu haków, to istnieją ogólne zasady i wytyczne, które należy brać pod uwagę.

  • Długość odcinka rynny między hakami: im dłuższy odcinek, tym większe obciążenie na hak.
  • Materiał: rynny są wykonywane z różnych materiałów, więc mają różną wagę. To z kolei wpływa na obciążenie haków.
  • Obciążenie: w regionach o dużych opadach śniegu lub intensywnych opadach deszczu należy zastosować haki o większej nośności.
  • Kształt dachu: na dachach o skomplikowanych kształtach może być konieczne zastosowanie specjalnych rodzajów haków.

Oto podstawowe zasady montażu haków rynnowych:

  • Odległość między hakami. Zazwyczaj zaleca się, aby odległość między hakami nie przekraczała 60 cm. W miejscach szczególnie narażonych na duże obciążenia (np. w pobliżu rur spustowych, narożników czy w strefach o dużym opadzie śniegu) zaleca się zmniejszenie tego odstępu do 50 cm.
  • Spadek rynny. Haki należy montować tak, aby zapewnić odpowiedni spadek rynny w kierunku rury spustowej. Zazwyczaj przyjmuje się spadek 3-5 mm na każdy 1 mb rynny.
  • Materiał haków. Haki powinny być wykonane z materiału odpornego na korozję i warunki atmosferyczne, takiego jak stal ocynkowana, stal nierdzewna lub tworzywa sztuczne.
  • Nośność haków. Haki muszą być odpowiednio wyprofilowane i wykonane z materiału o odpowiedniej wytrzymałości, aby utrzymać ciężar rynny wypełnionej wodą, a także dodatkowe obciążenia, np. śnieg.
  • Montaż do podłoża. Haki należy solidnie przymocować do podłoża – do łat, krokwi lub bezpośrednio do konstrukcji dachu. Sposób mocowania zależy od rodzaju podłoża i materiału, z którego haki są wykonane.

Montaż rynien

Na sposób mocowania rynien wpływa rodzaj pokrycia dachowego. Przy czym, aby zapewnić swobodny przepływ wody, dłuższe rynny wymagają większego spadku.

Prawidłowe zamontowanie rynny względem okapu ma kluczowe znaczenie dla efektywności całego systemu odprowadzania wody deszczowej. Zbyt wysoko lub zbyt nisko zamontowana rynna może prowadzić do problemów, takich jak:

  • niedostateczne odprowadzanie wody: jeśli rynna jest zamontowana zbyt wysoko, część wody może przelewać się ponad nią, co może prowadzić do zawilgocenia ścian zewnętrznych;
  • zatykanie rynien: zbyt nisko zamontowana rynna może utrudniać dostęp do niej w celu czyszczenia, co zwiększa ryzyko zatykania.

Uszkodzenia rynien: nieodpowiednia wysokość montażu może powodować nadmierne obciążenie rynien, co może prowadzić do ich uszkodzenia.

Normy i przepisy

Chociaż nie ma jednej, szczegółowej normy dotyczącej haków rynnowych, to przy projektowaniu i wykonawstwie systemów odprowadzania wody deszczowej należy kierować się normami budowlanymi, dotyczącymi ogólnych zasad projektowania i wykonywania budynków.
Kolejne wytyczne można znaleźć w normach dotyczących systemów rynnowych. Określają one wymagania materiałów, wymiarów i sposobu montażu elementów systemu rynnowego.
Oprócz tego każdy producent systemów rynnowych podaje swoje własne zalecenia dotyczące montażu i doboru elementów systemu.


ARKADIUSZ GNAT

Kierownik Oddziału Mazowieckiego Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy. Manager Ośrodka Kształcenia Dekarzy PSD w Pruszkowie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Polecane Artykuły

Zobacz równieź
Close
Back to top button

Zapisz się do Newslettera

Najświeższe informacje z branży dachowej, wprost na Twojego maila. Nie przegap nowości, merytorycznych artykułów, ciekawostek o dachach.

chwileczkę

Dziękujemy za zapis