Opierzenie dachu to dość często spotykana nazwa stosowanych na dachach obróbek blacharskich. Stosuje się je w miejscach połączeń dachowych lub ich zakończenia (na przykład okap, kalenica, szczyt) do ochrony pomieszczeń pod dachem przed warunkami atmosferycznymi.
Czym jest opierzenie dachu?
Opierzenie dachu składa się z elementów blaszanych wykonywanych przez rzemieślników zazwyczaj z części arkusza blachy i montowany między innymi na krawędziach dachu, przy ścianach facjat, wokół kominów itd. w celu estetycznego, szczelnego i funkcjonalnego wykończenia pokrycia dachowego.
Innym sposobem wykonywania opierzenia są gotowe prefabrykowane elementy wytwarzane przez producentów pokryć z blachy (rzadziej z tworzyw) przeznaczone do konkretnych zastosowań, w konkretne miejsca i tam montowane, na przykład obróbki przyścienne, wiatrownice, kosze dachowe itd.
Główne funkcje opierzenia dachu
Opierzenie dachu, znane również jako obróbki blacharskie, zabezpiecza dach przed działaniem czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg i wiatr.
Zadaniem opierzenia dachu jest kierowanie wody opadowej do rynny (pasy nadrynnowe, rynny koszowe, obróbki komina), zabezpieczenie przed części budynku przed działaniem wilgoci (pasy podrynnowe, obróbki attyki) i wiatru (wiatrownice).
Zalety opierzenia dachu
Obróbki blacharskie to kluczowy element pokrycia dachowego, choć często niezauważalny na pierwszy rzut oka. Oto ich zalety.
Szczelność. Odpowiednio zamontowane obróbki zapewniają szczelność dachu, chroniąc przed przeciekami w miejscach newralgicznych, między innymi na stykach połaci lub wokół kominów.
Estetyka. Obróbki blacharskie uzupełniają wygląd całego budynku. Starannie wykonane elementy wpływają na atrakcyjność wizualną dachu i całościowej konstrukcji.
Ochrona przed czynnikami atmosferycznymi. Dzięki obróbkom blacharskim dach jest bardziej odporny na działanie wiatru, deszczu, śniegu i promieniowania UV.
Trwałość. Odpowiednio dobrane materiały i staranne wykonanie obróbek gwarantują długotrwałą ochronę dachu przed uszkodzeniami i korozją.
Z jakich materiałów zazwyczaj wykonuje się opierzenie?
Jest wiele materiałów, z którym można wykonać opierzenie dachu. Wśród nich najczęściej wybierana jest blacha płaska ze stali powlekanej, aluminium, miedzi, tytan-cynku. Tych blach używa się w przypadku dachów metalowych.
Uwaga! W dachach krytych dachówkami ceramicznymi i betonowymi gąsiory, dachówki do montażu na wiatrownicach są wykonane z ceramiki lub betonu.
Jak wybrać odpowiedni materiał na opierzenie?
Wybór odpowiedniego materiału obróbki blacharskiej należy do dekarza. Przed podjęciem decyzji o materiale na opierzenie dachu warto pamiętać, że każdy dach jest tak mocny jak jego najsłabsze ogniwo. Opierzenie dachu powinno być odporne na oddziaływania atmosferyczne i uszkodzenia, a jego właściwości nie powinny ulegać zmianom przez cały czas eksploatacji: narażenie na korozję czy nadmierne odkształcanie się mogą sprawić, że przestanie dobrze wypełniać swoją funkcję. Dlatego wyborowi materiału na opierzenie dachu powinno się poświęcać tyle samo uwagi, co wyborowi pokrycia dachowego. Decyzja dotycząca materiału nie powinna więc dotyczyć tylko jego koloru, ale pod uwagę powinno się wziąć przede wszystkim trwałość. Najlepiej więc zastosować elementy systemowe, które mają w swojej ofercie producenci pokryć dachowych.
Jakie są rodzaje opierzeń dachowych?
Obróbki blacharskie to elementy wykończeniowe stosowane na dachach, które pełnią zarówno funkcje praktyczne, jak i estetyczne. Wśród nich znajdują się elementy zabezpieczające różne części dachu. Oto część z nich.
Pas nadrynnowy
Zwany jest też często pasem dorynnowym, obróbką nadrynnową, obróbką dorynnową. To nic innego jak obróbka blacharska odpowiednio wygięta i montowana w okapie nad rynną i wchodząca do rynny.
Pas podrynnowy
Obróbka blacharska odpowiednio wygięta i montowana w okapie pod rynną. Pas podrynnowy osłania najczęściej deskę czołową i jest do niej przymocowany.
Gąsiory
Elementy pokrycia dachowego układane na kalenicy i na grzbietach. Występują różne formy, kształty gąsiorów. Występują też gąsiory o specjalnym przeznaczeniu, na przykład gąsiory początkowe i gąsiory końcowe, które często są ozdobione. Występują też różne denka gąsiorów i zaślepki gąsiorów.
Kosze dachowe
Element metalowy lub z PVC nazywany koszem dachowym, obróbka blacharska w miejscu łączenia dwóch połaci dachowych, przenikających się pod kątem mniejszym niż 180 stopni (połączenie wklęsłe).
Wiatrownice
Wiatrówki. To obróbki blacharskie w szczycie dachu.
Obróbka blacharska komina
Każda obróbka składa się z czterech elementów: przedniego, dwóch bocznych i tylnego. Tylna część obróbki komina, zwłaszcza jeśli jest on szeroki, ma odbój (zwany też kozubkiem), czyli konstrukcję służącą do kierowania wody spływającej po połaci na boki komina.
Attyka
Ta górna część ścian zewnętrznych budynku (elewacja) wychodząca ponad dach lub murek rozdzielający segmenty budowli zwartej (bliźniaków), wymaga wykonania obróbek zabezpieczających przed działaniem warunków atmosferycznych. Blachę płaską, która zabezpiecza przed warunkami atmosferycznymi, układa się na górnej powierzchni muru ogniowego.
Jak zrobić opierzenie dachu?
Prawidłowe wykonanie opierzenia dachu to gwarancja bezpieczeństwa przed przeciekaniem. Każde miejsce wymaga innego mocowania obróbek blacharskich.
Właściwie montaż prostych obróbek blacharskich dachu nie jest skomplikowany. Wystarczy odpowiednio ukształtować blachy i zastosować odpowiednie połączenia. Do montażu stosuje się wkręty samowiercące, tak zwane farmery, zwykle w kolorze pokrycia. Dużo bardziej estetycznie wyglądają obróbki bez zastosowania farmerów. W takich rozwiązaniach części blachy łączy się przy pomocy rąbków stojących.
Najtrudniejsza do właściwego wykonania jest obróbka komina. Jak już wcześniej napisaliśmy każda obróbka składa się z czterech elementów: przedniego, dwóch bocznych i tylnego. Wykonuje się je z blachy płaskiej, której pasy łączy się ze sobą na rąbek stojący. Wysokość komina decyduje, czy elementy obróbki wykonuje się z jednego czy dwóch kawałków blachy. Obróbkę mocuje się do ścian komina tradycyjną metodą na wydrę lub przy użyciu kołków, w zależności od liczby elementów. Należy unikać łączenia obróbki z połacią dachu na sztywno, aby uwzględnić odkształcenia konstrukcji dachu pod wpływem zmian wilgotności i temperatury. Ważne jest również, aby szczelin między ścianą komina a obróbką nie wypełniać zaprawą cementową, ponieważ może to prowadzić do nieszczelności.
W dużej mierze wykonywanie każdej obróbki blacharskiej można nauczyć się na szkoleniach dla dekarzy organizowanych przez producentów pokryć dachowych i ośrodków kształcenia dekarzy.
Ile kosztuje opierzenie dachu?
Ceny za montaż obróbek blacharskich mogą się różnić w zależności od regionu i rodzaju prac. Orientacyjna cena za 1 mb opierzenia dachu wynosi od 20 do 60 złotych. Jednak wiele zależy od materiału opierzenia dachu. Obróbki z blachy miedzianej będą droższe niż stal ocynkowana. Ich montaż też będzie kosztowniejszy, ponieważ wymaga doświadczenia i umiejętności w obchodzeniu się z materiałem. Trzeba też pamiętać, że im bardziej skomplikowany dach, tym więcej takich obróbek trzeba i tym wyższa cena za wykonanie dachu. Dokładniejsze informacje można uzyskać pytając o wycenę dachu w firmie dekarskiej.
Jakie są najczęstsze problemy związane z opierzeniem dachu?
Najczęstsze problemy związane z obróbkami blacharskimi dachu to:
Nieszczelności. Obróbki o zbyt małej wysokości, niewłaściwie zamontowane lub uszkodzone mogą prowadzić do przecieków. Szczególnie ważne jest dokładne dopasowanie i prawidłowe uszczelnienie miejsc, gdzie różne połacie dachowe spotykają się, takie jak łączenia połaci czy naroża.
Korozja. Blacha może ulegać korozji, szczególnie w miejscach, gdzie występuje kontakt z wilgocią, np. przy rynnach, rurach spustowych czy obróbkach komina. Dla wydłużenia trwałości opierzenia wybór odpowiedniego materiału (np. ocynkowanej stali) oraz regularna konserwacja są kluczowe.
Niewłaściwe mocowanie. Jeśli arkusze blachy są źle zamocowane, mogą przemieszczać się pod wpływem wiatru lub zmian temperatury. To może prowadzić do uszkodzeń pokrycia i przecieków.
Brak skutecznej wentylacji dachowej. Nieprawidłowe umieszczenie otworów wentylacyjnych lub ich brak może prowadzić do wilgoci pod pokryciem dachowym.
Jakie są konsekwencje braku opierzenia dachu?
Brak odpowiednich obróbek blacharskich na dachu może prowadzić do poważnych problemów. Oto najważniejsze z konsekwencji:
Przecieki. Bez właściwych obróbek, woda może przedostawać się pod pokrycie dachowe, powodując przecieki. To może prowadzić do uszkodzenia konstrukcji, materiałów izolacyjnych i wnętrza budynku.
Korozja. Niewłaściwie zabezpieczona blacha jest bardziej podatna na korozję. Wilgoć i działanie czynników atmosferycznych mogą prowadzić do rdzewienia i osłabienia materiału.
Uszkodzenia konstrukcji. Obróbki blacharskie chronią miejsca newralgiczne, takie jak łączenia połaci, kominy czy narożniki. Ich brak może prowadzić do uszkodzenia konstrukcji dachu.
Wpływ na izolację termiczną. Niewłaściwie wykonane obróbki mogą spowodować wnikanie wilgoci w warstwy dachu i zawilgocenie materiału izolacji termicznej, którym najczęściej w dachach stromych jest wełna mineralna. To może prowadzić do pogorszenia jej termoizolacyjności, a w konsekwencji większych strat ciepła i wyższych rachunków za ogrzewanie.
Estetyka. Obróbki blacharskie wpływają również na estetykę dachu. Brak ich może sprawić, że dach wygląda nieestetycznie i nieprofesjonalnie.
Z tych powodów ważne jest, aby zadbać o odpowiednie obróbki blacharskie, aby uniknąć tych problemów.
Czy warto wykonać opierzenie dachu?
Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna: wręcz trzeba wykonać opierzenie dachu. Nie ma bowiem dachu, który byłby całkowicie szczelny. Dla właściwego funkcjonowania każdy dach stromy musi mieć szczeliny wentylacyjne – wlot w okapie i wylot w kalenicy. Są one szczególnie narażone na wnikanie wilgoci z wody lub topniejącego śniegu. Opierzenie dachu w tych miejscach newralgicznych chroni wnętrza budynku przed czynnikami atmosferycznymi, w tym wnikaniem wód opadowych pod pokrycie.
