Prace dekarskie bardzo często stanowią specjalistyczną część prac budowlanych. Dlatego w zakresie szkód, które mogą powstać w wyniku różnych zdarzeń losowych niezależnych od dekarza, pokrycia polisowego należy szukać w specjalnych umowach ubezpieczenia wszystkich ryzyk budowlano-montażowych (CAR-EAR).
Tekst JACEK BARANOWSKI
Chodzi oczywiście o takie sytuacje, w których trudno przypisać firmie dekarskiej odpowiedzialność cywilną, a więc jednocześnie bez możliwości pokrycia ich negatywnych skutków z umowy ubezpieczenia OC – mające jednak związek ze szczególną sytuacją, jaką jest niewątpliwie prowadzenie prac budowlanych na istniejącym budynku lub wznoszenie budynku od podstaw. Ponadto realizujący swoje prace dekarz także bywa poszkodowanym w związku z wystąpieniem szkody z różnych przyczyn. Może ona dotyczyć robót realizowanych przez dekarza, a także innych elementów obiektu budowlanego.
Inwestycja budowlano-montażowa prowadzi do nawiązania współpracy na ustalonych warunkach między z jednej strony – inwestorem (zleceniodawcą) a z drugiej – wykonawcą inwestycji. Uczestnikami procesu inwestycyjnego mogą być także inne podmioty zależnie od skali i zakresu inwestycji, jednak te dwie wymienione strony podmiotowe można zawsze wskazać i wyróżnić w każdym przedsięwzięciu związanym z inwestycją budowlaną.
Każda taka inwestycja wiąże się z ryzykiem wystąpienia zdarzeń, których część może wynikać z faktycznej działalności stron zaangażowanych w jej realizację i zależeć od tych podmiotów, a część może być spowodowana oddziaływaniem innych czynników, takich jak siły przyrody lub samo otoczenie inwestycji.
Niewątpliwie zarówno inwestor, jak i wykonawca (w tym podwykonawcy) są zainteresowani w bezpiecznym, terminowym i zgodnym z planem przebiegiem inwestycji na każdym jej etapie. Samo zainteresowanie nie wystarcza – obie strony inwestycji powinny poczynić działania prowadzące do ograniczenia negatywnych skutków oddziaływania wspomnianych czynników. Jednym z przejawów takich działań może być wykorzystanie dostępnych instrumentów finansowych pozwalających na transfer ryzyka. Są nimi na przykład umowy ubezpieczenia lub inne zabezpieczenia finansowe oferowane także przez zakłady ubezpieczeń, a w sposób szczególny przeznaczone dla inwestora i wykonawcy. W tym artykule skupimy się na ubezpieczeniu wszystkich ryzyk budowlano-montażowych (CAR-EAR).
Omawiany przykład szkody w uproszczony sposób pokazuje jaką praktyczną rolę, dla zabezpieczenia interesu majątkowego podwykonawcy w tym firmy dekarskiej może pełnić prawidłowo zawarta umowa ubezpieczenia CAR-EAR. Warto więc zadbać i ustalić z generalnym wykonawcą lub inwestorem te kwestie przed rozpoczęciem prac kontraktowych, a właściwie przed podpisaniem umowy na prace dekarskie. Oto przykład szkody.
- Wznoszenie budynku wielomieszkaniowego, którego inwestorem jest deweloper, a generalnym wykonawcą – przedsiębiorstwo budowlane.
- Jednym z podwykonawców jest firma dekarska. Dla zabezpieczenia polisowego realizacji inwestycji budowlanej została zawarta przez generalnego wykonawcę umowa ubezpieczenia CAR-EAR. Zgodnie z jej treścią ubezpieczonymi są wszystkie podmioty związane z realizacją tego kontraktu – inwestor (zleceniodawca), generalny wykonawca oraz poszczególni podwykonawcy, w tym firma dekarska w zakresie wykonywanych przez siebie robót dekarskich. Firma dekarska przy zawieraniu kontraktu była powiadomiona o tym, iż trakcie wykonywania swoich prac będzie ubezpieczona w ramach CAR-EAR i w związku z tym będzie partycypowała w kosztach tego ubezpieczenia proporcjonalnie do udziału prac dekarskich w ogólnej wartości kontraktu.
- Suma ubezpieczenia CAR-EAR wynosiła 10 000 000 zł i odpowiadała pełnej wartość realizacji budowy zgodnie z kontraktem (materiały + robocizna + praca sprzętów).
- Suma ubezpieczenia – limit odpowiedzialności dla materiałów budowlanych na placu budowy wynosił: 100 000 zł.
- Franszyzy redukcyjne przyjęto w CAR-EAR dla ryzyk naturalnych – przyrodniczych w wysokości
10 000 zł w każdej szkodzie spowodowanej żywiołami. - W trakcie realizacji prac kontraktowych w tym prac dekarskich nad miejscem lokalizacji inwestycji doszło do gwałtownej wichury w połączeniu z silnymi opadami deszczu, a nawet gradobiciem. Powyższe czynniki przyrodnicze prowadzą między innymi do takich szkód:
- częściowemu uszkodzeniu ulega więźba dachowa wraz z częściowo już ułożonym pokryciem dachowym;
- spadające gradziny dodatkowo połamały część dachówek ceramicznych na części dachu z nienaruszoną więźbą dachową;
- nawalny deszcz towarzyszący silnej wichurze spowodował, że woda deszczowa przedostała się przez powstałe uszkodzenia oraz pomimo zabezpieczeń wykonanych przez dekarza zalała zgromadzone przez dekarza materiały budowlane, w tym wełnę mineralną, uszkadzając je.
Powyższe szkody dotyczą materiałów zakupionych oraz kosztów już wykonanej pracy przez dekarza, ale jeszcze nieodebranych przez zleceniodawcę lub generalnego wykonawcę. Wartość szkód i uszkodzeń – materiały + robocizna + praca sprzętów:
- więźba dachowa drewniana około 150 000 zł;
- pokrycie dachowe z dachówki około 200 000 zł;
- materiały budowlane około 50 000 zł.
Wartość odszkodowań ustalona dla dekarza:
- 350 000 zł z tytułu szkód w wykonanych już elementach budynku;
- 50 000 zł z tytułu zniszczenia zgromadzonych materiałów budowlanych;
- łączna wartość szkód (400 000 zł) została pomniejszona o franszyzę redukcyjną w kwocie 10 000 zł.
- Działanie siły wyższej było podstawą od oddalenia roszczeń do umowy ubezpieczenia OC dekarza odpowiedzialnego za zabezpieczenia stropu bezpośrednio pod dachem i szkód zalaniowych w pozostałych elementach budynku poniżej dachu. Uznano, że dekarz wykonał zabezpieczenia w sposób prawidłowy, zaś czynnikiem odpowiedzialnym za powstałe szkody zalaniowe wodą deszczową była wichura.
JACEK BARANOWSKI
Wiceprezes zarządu Pierwszego Polskiego Domu Brokerskiego SAGA Brokers Sp. z o.o. ul. Słoneczna 15A, 60-286 Poznań, www.sagabrokers.pl.
