Pokrycie dachowe nie jest powiązane tylko z estetyką budynku i zależne od decyzji inwestorów. Czy można je zatem dowolnie zmienić już na zaawansowanym etapie budowy? Kto może to zrobić i jakie ma to konsekwencje?
Tekst TOMASZ RYBARCZYK
Pokrycie dachowe jest tym elementem budynku, które zostaje na etapie projektowania dobrane przez architekta. Właściwy wybór bazuje na estetyce i stylu budynku oraz w dopasowaniu pokrycia do geometrii dachu, a więc do kąta pochylenia jego połaci oraz skomplikowania kształtu i doboru najbardziej optymalnego ekonomicznie rozwiązania, by nie było za dużo odpadów. W projektach indywidualnych jest to zazwyczaj pokrycie docelowe, natomiast w projektach katalogowych jest to rozwiązanie sugerowane, które zazwyczaj można zmienić na etapie adaptacji projektu do warunków na działce. W trakcie budowy można również zmienić pokrycie, ale trzeba to zrobić rozważnie, zwracając przy tym uwagę na wiele aspektów. Pomimo tego, że nie jest to element konstrukcyjny, to występują pewnego rodzaju uwarunkowania mające wpływ na to, że pokrycie może być przyjęte w realizacji lub nie.
Dobór pokrycia na etapie projektowania
Na etapie projektowania budynku architekt przyjmuje rozwiązania estetyczno-funkcjonalne i wstępne założenia konstrukcyjne, które są weryfikowane przez inżyniera budownictwa, projektującego konstrukcję. Należy pamiętać, że projekt budowlany, który jest przygotowywany, by uzyskać pozwolenie na budowę, powstaje między innymi w oparciu o zapisy Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) lub wydane Warunki Zabudowy (WZ). W tych aktach miejscowego prawa są określone obowiązujące warunki zabudowy, które należy spełnić projektując budynek, by uzyskać decyzję pozwolenia na budowę. W kontekście dachu w tych dokumentach zazwyczaj są określone między innymi ogólne warunki dopuszczalnej formy dachu. Zwykle są to zapisy dotyczące geometrii dachu i dopuszczalnego kąta nachylenia jego połaci. Czasami są też zapisy obejmujące rodzaj dopuszczalnego pokrycia i kolorystyki dachu. A więc architekt ma wiele konkretnych informacji, które powinien uwzględnić przy projektowaniu. Dodatkowe informacje pochodzą od inwestora – są to jego oczekiwania względem projektowanego budynku oraz przyjętych rozwiązań funkcjonalno-estetycznych.
W trakcie projektowania, gdy wiadomo, jakie są dopuszczalne formy dachu istotnym czynnikiem, który wpływa na dobór pokrycia dachowego jest ocena technicznych możliwości zastosowania konkretnego pokrycia do konkretnego kształtu dachu, a więc i kątów nachylenia połaci. Każdy rodzaj pokrycia ma pewne wymagania, jeśli chodzi o możliwe kąty nachylenia.
Dobór pokrycia do kształtu polega na ocenie optymalnego pokrycia w kontekście ekonomicznym, by było jak najmniej odpadów materiału. Rodzaj pokrycia jest też czasami dobierany ze względu na przepisy pożarowe.
Jest więc wiele czynników mających wpływ na dobór pokrycia dachowego. Pewne z nich są czynnikami obligatoryjnymi, a część – fakultatywnymi.
Zakresy kątów pochylenia połaci dachowych dla konkretnego rodzaju pokrycia określa jego producent. Można też się posiłkować zapisami normy PN-B-02361 Pochylenia połaci dachowych, ale trzeba też pamiętać o zasadach zawartych w „Wytycznych dekarskich”.
Co, jeśli chce się zmienić pokrycie?
Pomimo tego, że rodzaj pokrycia dachowego jest określony w projekcie i wynika zazwyczaj z wcześniejszych ustaleń na etapie projektowania lub adaptacji projektu między projektantem a inwestorem, to niekiedy inwestorzy decydują się na zmianę pokrycia dachowego już po uzyskaniu decyzji pozwolenia na budowę, w momencie, kiedy już jest zaakceptowany projekt. Najczęściej decyzja zapada na etapie zbierania ofert na pokrycie dachowe, czyli na dość zaawansowanym etapie realizacji budowy. Może ona wynikać z niedostępności materiałów, dobrej oferty na inne pokrycie, ze zmiany decyzji w kontekście upodobań estetycznych albo z podpowiedzi doświadczonego dekarza. Ze względu na to, że pokrycie należy do elementów budynku, które jest przyjęte przy uwzględnieniu wielu czynników, to należy tę kwestię bezwzględnie skonsultować z projektantem, jednocześnie informując kierownika budowy. Projektant powinien wówczas ponownie odnieść się do zapisów ujętych w MPZP lub WZ.
Zmiana pokrycia wiązać się też może ze zwiększeniem obciążeń konstrukcji dachu. Więc może będzie potrzeba ponownego sprawdzenia projektu więźby. Wówczas sprawdza się ponownie przekroje elementów więźby dachowej, w celu weryfikacji, czy są one przyjęte prawidłowo przy zwiększeniu obciążenia dachu. Nawet może się okazać, że mogą być to mniejsze przekroje, jeśli pokrycie zmienia się na lżejsze (chociaż w takiej sytuacji nie przeprojektowuje się więźby na mniejsze przekroje).
Ważne jest też sprawdzenie czy przepisy przeciwpożarowe będą zachowane przy zmianie rodzaju pokrycia. Może się bowiem okazać, że nie jest to możliwe ze względu na to, że wymaga się, by pokrycie było niepalne albo nierozprzestrzeniające ognia.
Jak widać, przy doborze pokrycia sprawdza się wiele aspektów, które należy też ponownie uwzględnić przy zmianie materiału do krycia dachu. Pokrycie jest bowiem ważnym elementem każdego budynku, więc wprowadzone zmiany i wybór zamiennika nie może być kwestią przypadku – musi być sprawdzone i zarekomendowane przez kierownika i projektanta.
Nie polecamy zmieniać pokrycia na własną rękę, bo może się to okazać zupełnie nietrafionym wyborem.
TOMASZ RYBARCZYK
Architekt i inżynier budownictwa z ponad 30-letnim doświadczeniem; ma uprawnienia do projektowania i kierowania budową bez ograniczeń w zakresie konstrukcyjno-budowlanym oraz uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej; pełni funkcję kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego; rzeczoznawca budowlany w zakresie projektowania i wykonawstwa; znawca materiałów i technologii; projektuje, opracowuje ekspertyzy i opinie techniczne; członek trzech komisji technicznych w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.
