Lukarna to konstrukcja w obrębie dachu, której zadaniem jest doświetlenie poddasza przez pionowe okno w połaci dachowej. Lukarna obejmująca pojedyncze okno jest więc niewielką konstrukcją o różnych formach. Jedną z nich jest lukarna jednospadowa, zwana też ciągnioną.
Lukarna jednospadowa ma najprostszą spośród wszystkich lukarn konstrukcję. Charakterystycznym jej elementem jest przekrycie jedną połacią dachową o stałym nachyleniu, która – w miejscu załomu – przechodzi w połać główną dachu budynku. Nachylenie połaci lukarny wynosi od 0° do niewiele mniejszego niż kąt nachylenia połaci głównej.
Jaką konstrukcję ma lukarna jednospadowa?
Teoretycznie konstrukcja lukarny nie jest skomplikowana. Składa się ze ściany frontowej (może ją w całości zajmować okno), ścianek bocznych i dachu. Konstrukcja lukarny powinna być tak zaprojektowana, aby uzyskać jak najlepsze doświetlenie wnętrza pod dachem. Jednocześnie kąt nachylenia połaci lukarny powinien umożliwiać krycie jej dachu takim samym materiałem co dach główny.
Lukarna rodzaje
– Lukarna drewniana
Jej szkielet stanowi rama. Zależy od wielkości lukarny i jej usytuowania w połaci dachu. Niewielkie lukarny zdecydowanie łatwiej wykonać, ponieważ nie jest konieczne wykonanie wzmocnień. Najprościej jest, jeśli lukarna jest umiejscowiona w ścianie kolankowej i murłacie. Wówczas ścianę frontową mocuje się bezpośrednio do murłaty.
Kolejną dość prostą konstrukcją jest stabilne oparcie szkieletu lukarny na krokwiach dachu głównego. Do nich mocuje się ramę frontową i konstrukcję dachu. W celu stabilnego zamontowania ramy frontowej w krokwiach dachu głównego wykonuje się zacios i w nim osadza się dolną belkę ramy. Słupy ramy łączy się z konstrukcją za pomocą czopów.
Bardziej skomplikowane jest wykonanie lukarny o szerokości większej niż rozstaw krokwi. Wymaga to zastosowania wymianów w miejscu załomu połaci, a przez to także wzmocnienia skrajnych krokwi. Skrajne krokwie mogą mieć większy przekrój niż pozostałe lub – prościej – można połączyć ze sobą kilka krokwi o standardowym przekroju.
By można było zabudować ścianki boczne, niezbędny jest szkielet pomocniczy z drewnianych słupków mocowanych co 60 cm między krokwiami dachu i krokwiami lub płatwiami lukarny. Do słupków mocuje się membranę dachową, a później kontrłaty i – zależnie od rodzaju wykończenia – łaty albo płyty drewnopochodne (sklejkę wodoodporną lub płyty OSB/3 o grubości około 1 cm). Tak wykonaną konstrukcję lukarny ociepla się podczas wykańczania poddasza. Najpierw od wewnątrz układa się wełnę mineralną, później zabezpiecza się ją folią paroizolacyjną przed wilgocią napływającą z wnętrza domu, a na koniec mocuje do rusztu płyty gipsowo-kartonowe.
Niektórzy dekarze wykonują takie lukarny jednospadowe jako prefabrykowane w warsztacie, i cały element montują we wcześniej przygotowanym dachu. Więcej informacji o takich dachach można znaleźć po tym linkiem.
– Lukarna murowana
Tę konstrukcję wykonuje się zdecydowanie rzadziej niż szkielet drewniany. Jest to najrozsądniejsze rozwiązanie wtedy, gdy ściana frontowa lukarny jednospadowej jest przedłużeniem zewnętrznej ściany domu, zwykle dodatkowo wzmocnionym żelbetową ramą. Ściana frontowa takiej lukarny jest zakotwiona w wieńcu stropowym ściany zewnętrznej, a ścianki boczne muruje się na stropie.
Konstrukcję dachu murowanej lukarny jednospadowej stanowią zwykle krokwie, oparte z jednej strony na murłacie ułożonej na ściance frontowej, z drugiej – na krokwiach dachu.
Jeszcze przed ułożeniem pokrycia dachowego montuje się okno, a ściany lukarny ociepla się od zewnątrz, używając takiego samego materiału, jaki będzie układany na ścianach zewnętrznych domu. Dach lukarny ociepla się wraz z dachem głównym podczas prac wykończeniowych na poddaszu.
– Lukarna szklana.
Na dachach coraz częściej widać przeszkolone konstrukcje jednospadowych lukarn. Na rynku pojawia się mnóstwo produktów i rozwiązań, które umożliwiają ich wykonanie. Część z nich to szklane tafle osadzone w stalowych ramach, część to specjalnie zaprojektowane zestawy do montażu okien dachowych. Ich montaż jest łatwy i szybki – wymaga jedynie krótkiego „otwarcia dachu”, dzięki czemu nie jest on zależny od pogody.
