Wole oko – na czym trzeba się skupić przy tej konstrukcji.
Tekst ARKADIUSZ GNAT
Wole oko to konstrukcja nadająca połaci specyficzny kształt, budowana w celu doświetlenia poddasza użytkowego (dawniej, temu nie było okien połaciowych).
Jest jednym z najtrudniejszych elementów budowy i krycia dachu na swoją formę i inne czynniki, konieczne do zapewnienia szczelności dachu w jej obrębie.
Za budową wolego oka często przemawiają względy architektoniczne. Każdy szanujący się dekarz powinien posiąść umiejętność jego wykonania.
W numerze 48/2019 „Naszego Dekarza” poruszyłem temat miękkich koszy, które na szkoleniach w naszym Ośrodku, często zapoczątkowują przygodę uczestników, z kryciem połaci dachówką w linii łuku.
O ile przy wykonaniu miękkiego kosza kolejne warstwy są powtórzeniem początkowych rzędów, o tyle w przypadku wolego oka jedna zmienna może spowodować – i zazwyczaj powoduje – problemy z kryciem.
PROPORCJE I WIELKOŚĆ MAJĄ ZNACZENIE
Za przygotowanie konstrukcji wolego oka odpowiada cieśla, ale temat powinien być zgłębiony i nadzorowany przez kierownika budowy i architekta. Jeśli krążyny do konstrukcji będą wycinanie maszynowo, to należy zwracać szczególną uwagę na ich kształt.
Kilka dostępnych w Polsce programów do projektowania ma ograniczone możliwości odnośnie przygotowania konstrukcji wole oka, a wykonane na ich podstawie krążyny mogą przysporzyć wielu kłopotów.
Często zdarza się, że dekarz przejmując budowę dachu z konstrukcją przygotowaną przez cieślę, napotyka na problemy. W analogicznej sytuacji przy wolim oku może być ich więcej.
Ważne jest więc, aby już w fazie projektowania były podane proporcje konstrukcji. Optymalna proporcja to stosunek wysokości i szerokości podstawy wolego oka, nie mniejszy niż 1: 5, a kąt między grzbietem wolego oka a połacią nie przekracza 120.
Im wartości stosunku są mniejsze, tym łatwiej ułożyć dachówki. Przykładowo przy proporcjach 1 : 10 możliwe było ułożenie dachówek praktycznie bez ich docinania.
IDEALNA HYDROIZOLACJA
Wole oko jest częścią konstrukcyjną dachu, która ze względu na swój kształt powinna być właściwie zabezpieczona przed penetracją wody opadowej. Niski kąt pochylenia, kosze wyprofilowane w łuku, docinane dachówki, dachówki, które po bokach oczka nie leżą równolegle do kierunku spływania wody, woda, która spływa wzdłuż kontrłat – to czynniki, które mogą przyczyniać się do powstawania nieszczelności lub niszczenia dachu.
Dlatego wstępne krycie wolego oka musi być idealnie szczelne. Całą konstrukcję najlepiej zadeskować, a hydroizolację szczelnie wykonać z papy bitumicznej albo z folii. Dobrze sprawdzi się też folia bitumizowana. Zalecamy zaizolować kontrłaty, poprzez owinięcie ich folią lub schowanie pod nią.
Zabezpieczymy je w ten sposób przed zamakaniem. Dachówki przycinane też można uszczelnić, podkładając metalowe noki z blachy.
RURKI PE ZAMIAST LISTEWEK
Ołatowanie wolego oka zazwyczaj wykonuje się poprzez nakręcanie warstw listew ze sklejki wodoodpornej lub podciętych łat. Spotykany jest również ruszt z listew drewnianych wcześniej moczonych i profilowanych podczas montażu.
Na naszych szkoleniach pokazujemy, jak wykonywać ołatowanie z rur PE (polietylenowych) „pożyczonych” z branży instalacji grzewczych. Rury dużo łatwiej dają się profilować niż listwy drewniane, a ich cechy sztywność i sprężystość, pozwalają na przygotowanie i ułożenie pokrycia o gładkiej,
płynnie wymodelowanej powierzchni.
PE jest całkowicie odporny na wodę, dzięki czemu idealnie nadaje się do tego celu.
SPECJALNIE WYGIĘTE DACHÓWKI
Producenci dachówek karpiówek mają w swojej ofercie dachówki grzbietowe oraz dachówki gięte lewe i prawe na wole oko. Przy konstrukcjach bliskich proporcji 1:5 zalecamy używanie takich dachówek,
ponieważ ułatwiają one pracę i pozwalają uniknąć efektu odstawania dachówek (potocznie dachówki nie „krzyczą”, „jeżą” się lub „sterczą”).
Warto wykorzystać również dachówki węższych rozmiarów, na przykład
dachówki ¾. Zamiast ścinać kilka dachówek, możemy „zgubić” zbędny wymiar montując dachówkę węższą.
Wole oko to temat bardzo trudny. Jest wiele zmiennych, które mogą utrudnić pracę. Nie nauczymy się montażu na jednym szkoleniu, ale poznamy wszystkie szczegóły, na które trzeba zwrócić uwagę w praktyce.
Pamiętajmy, aby odpowiednio wycenić taki montaż, ponieważ prace nad jednym wolim okiem mogą trwać kilka dni.
Po więcej informacji i szczegółowe omówienie tematu, zapraszamy na szkolenia praktyczne organizowane przez Ośrodek Kształcenia Dekarzy w Pruszkowie. Szkolenia odbywają się przez cały rok.
Ośrodek Kształcenia Dekarzy w Pruszkowie
tel.: +48 509 447 590
e-mail: okd@dekarz.com.pl,
www.szkoleniadekarzy.pl
www.facebook.com/OsrodekKsztalceniaDekarzy
