Płyty PIR to nowoczesny i bardzo zaawansowany materiał izolacyjny, który coraz częściej znajduje zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i komercyjnym. Są one znane z doskonałych właściwości termoizolacyjnych, łatwości montażu i trwałości. Co warto wiedzieć o płytach PIR i jakie aspekty wziąć pod uwagę przy ich zakupie?
Tekst DOMINIK WOLNIK
Surowcem wykorzystywanym do produkcji PIR jest poliizocyjanuran – materiał chemicznie zbliżony do poliuretanu, ale o zdecydowanie lepszych parametrach termoizolacyjnych i większej odporności na wysokie temperatury. Jego struktura składa się z zamkniętych komórek, co zapewnia niski współczynnik przewodzenia ciepła λ (lambda). Dzięki temu płyty z niego wytworzone są jednymi z najbardziej efektywnych materiałów izolacyjnych na rynku.
Produkcja ma znaczenie
Cały proces odbywa się metodą ciągłą i jest w pełni zautomatyzowany. To pozwala na połączenie precyzyjnego dozowania pod wysokim ciśnieniem z wydajną obróbką, a wszystkie etapy są ściśle nadzorowane pod czujnym okiem wykwalifikowanej kadry operatorów. Dzięki w pełni zautomatyzowanej linii produkcyjnej jest możliwe osiągnięcie wysokiej jakości produktu o doskonałych właściwościach izolacyjnych. Dbałość o jakość i kontrola na każdym etapie procesu gwarantują, że finalny produkt spełnia rygorystyczne normy.
Pierwszym etapem produkcji płyt PIR jest przygotowanie okładzin i założenie ich na specjalne rozwijarki, które pozwalają na uruchomienie całego procesu produkcji. Okładziny rozwijane są z dużych rolek, które za pomocą suwnicy zostają przetransportowane na odpowiednie miejsce w maszynie. Z jednej rolki można wyprodukować w zależności od rodzaju od 1500 mb do 4500 mb płyty. Założone na rozwijarki rolki z okładziną transportują materiał w kierunku długiego stołu, przy którym jedna z okładzin łączy się z bocznym papierem pomocniczym, który zostaje profilowany w sposób przypominający ogromną formę wprowadzaną do pieca. W tym samym czasie przygotowuje się mieszaninę do produkcji piany w odpowiedniej dawce pod wysokim ciśnieniem (około 150 bar). Składnikami piany są poliol i izocyjanian oraz katalizatory i stabilizatory. Każdy z producentów ma swoje źródła ich zakupu oraz własną, specjalnie opracowaną i pilnie strzeżoną recepturę. Według niej wszystkie składniki są podawane do zbiorników w odpowiedniej temperaturze i ściśle dozowanych proporcjach. Odpowiednio dobrane i utrzymywane warunki na hali produkcyjnej pozwalają na wylanie gotowej substancji bezpośrednio na przygotowaną wcześniej okładzinę, która przemieszcza się w kierunku pieca z odpowiednio dobraną prędkością do zadanej dawki piany przewidzianej w recepturze dla danej grubości płyty PIR.
Drugim etapem produkcji jest połączenie piany z okładzinami. Dzięki właściwościom jej głównego składnika, czyli zdolnościom adhezyjnym, warstwy trwale się zespalają już po kilkunastu sekundach od wylania mieszaniny do wejścia całej formy w początek rozgrzanego pieca. W jednej stałej temperaturze przez określony czas zachodzi proces „wygrzania” piany i powstaje gotowa długa forma, która przemieszcza się po transporterach z pieca do następnego etapu.
Poliol – jeden z podstawowych składników płyt PIR może być wyprodukowany w 50% z recyklatu butelek PET.
Uformowany przez piec gorący długi prostokąt jest cięty na odpowiedni roboczy wymiar surowej płyty. Pierwsze cięcie pozwala na wstępną ocenę parametrów, nad którymi czuwa operator. Informuje on na bieżąco o stanie wyprodukowanej płyty. Transportery przenoszą surowe płyty na kolejny krok, którym jest wystudzenie piany z okładzinami do dalszej obróbki. Następnie płyty trafiają do sekcji frezarek i obróbki wzdłużnej, gdzie wykonuje się dokładne docelowe frezowanie. Wzdłużna obróbka zajmuje kilkanaście sekund. Po niej płyta jest podawana do piły i frezarek poprzecznych.
Kolejnym etapem jest układanie płyt w gotowe paczki, poddawane kontroli jakości i pakowane w folię ochronną, etykietowane i w takiej formie transportowane do magazynu.
Płyty PIR. Korzystne parametry
Podstawowym i najważniejszym z parametrów płyt PIR, na który należy zwrócić uwagę przy wyborze, jest współczynnik λ. Im niższa jego wartość, tym lepsze właściwości izolacyjne płyty. Warto wybierać produkty o λ na poziomie 0,022-0,026 W/(mK), co pozwala na ocieplenie budynku przy mniejszej grubości zastosowanego materiału. Dodatkową zaletą, która idzie w parze ze współczynnikiem λ, jest twardość PIR i jego odporność na uszkodzenia σ10* = 150 kPa. Warto zwrócić uwagę na to, że płyty PIR nie zmieniają swojego kształtu (nie osiadają).
Kolejną cechą PIR jest niewielka waga. Przy standardowym rozmiarze płyt, który wynosi 1200 mm x 2400 mm, oraz grubości 120 mm to tylko niecałe 4 kg.
Następną zaletą płyty PIR rzutującą na jej wybór jest niska nasiąkliwość (poniżej 2%), co sprawia, że jest idealnym materiałem do izolowania miejsc narażonych na wilgoć, takich jak fundamenty czy dachy. Bardzo ważne jest, aby upewnić się, że wybrany produkt ma odpowiednie parametry w tym zakresie, ale także na rodzaj jego okładziny. Sprawdzić należy przy tym, czy płyty mają odpowiednie certyfikaty i deklaracje producentów, potwierdzające ich jakość oraz zgodność z europejskimi normami. Gwarantuje to, że produkt będzie spełniał wymagania dotyczące izolacyjności termicznej i bezpieczeństwa.
Przeznaczenie płyt PIR
Jak powszechnie wiadomo płyty PIR są najczęściej stosowane do izolacji dachów, ścian, podłóg oraz fundamentów. Wyróżniają się wysoką wytrzymałością na ściskanie, odpornością na wilgoć oraz dużą trwałość.
Przy wyborze płyty dobrze jest wziąć pod uwagę rodzaj jej okładziny, który wpływa na zakres jej zastosowania i trwałość. Najczęściej spotykane na rynku pokrycia to:
- obustronna okładzina z aluminium, papieru oraz polietylenu. Najpopularniejsze pokrycie, stosowane do dachów skośnych i płaskich jak też jako izolacja pod ogrzewanie podłogowe.
- obustronna okładzina z aluminium. Płyta z takim pokryciem jest wybierana najczęściej do budynków inwentarskich.
- okładzina o pogrubionej strukturze z welonu szklanego. Stosuje się ją jako izolację ścian dwuwarstwowych izolowanych metodą BSO;
- obustronna okładzina na bazie papieru z dodatkiem aluminium oraz z płyty gipsowo-kartonowej. Bardzo często są używane do suchej zabudowy lub wykończeń szkieletowych wewnątrz budynku.
- okładziny gazoprzepuszczalne, na przykład z jednej strony z okładziną z welonu szklanego, a z drugiej – okładziną z welonu szklanego nasączonego bitumem. Pokrycie w takiej konfiguracji pozwala na zastosowanie izolacji między innymi na dachu płaskim, gdzie górna warstwa (bitumiczna) będzie podgrzewana i zespolona z papą.
Łączenie płyt PIR
Ostatnim aspektem, na który dobrze jest zwrócić uwagę przy wyborze płyt PIR jest to frezowanie krawędzi. Producenci dają możliwość zwiększenia funkcji izolacyjnej płyt poprzez kilka rodzajów frezowania – standardowo płaski (FIT), pióro-wpust (TAG, z ang. tongue and groove) i schodkowy (LAP). Dobór odpowiedniego typu pozwala na uzyskanie szczelniejszej bariery izolacyjnej, co przekłada się na trwałość inwestycji. Najczęściej wybierany frez pióro-wpust umożliwia precyzyjne połączenie płyt i znacznie ułatwia uzyskanie równej powierzchni.
Podsumowując, wybór płyt PIR powinien być uzależniony od ich przeznaczenia. Różnią się one nie tylko grubością i rodzajem pokrycia, ale również specyficznymi właściwościami, na które warto zwrócić uwagę.
DOMINIK WOLNIK
Specjalista do spraw szkoleń produktowych w Gór-Stal. Ma 10-letnie doświadczenie zarówno w zakresie sprawowania kontroli nad procesem produkcji płyt PIR, poparte znajomością całego cyklu technologicznego, jak również praktykę w jej mechanicznej obróbce, co pozwala mu na łączenie wiedzy teoretycznej z praktycznym zastosowaniem. Swoimi kompetencjami dzieli się podczas licznych szkoleń, targów oraz wydarzeń branżowych.
