Na budowie nie zawsze wszystko wykonuje się idealnie zgodnie z projektem. Zdarza się, że trzeba nieznacznie zmienić geometrię dachu i dopasować ją na przykład do wzniesionych już murów. Czasami te zmiany mogą wynikać z inicjatywy inwestorów, którzy mają chęć poprawić lub zmienić projekt dachu, co wpływa też na więźbę dachową. Jakie ma to znaczenie dla dekarzy?
Tekst TOMASZ RYBARCZYK
Geometria dachu jest bardzo ważna ze względu na to, iż decyduje o proporcjach, a więc estetyce budynku oraz o funkcjonalności poddasza, jeśli jest ono mieszkalne. Wszelkie zmiany geometrii dachu mogą więc wpływać na estetykę oraz użytkowanie poddasza. Ponadto mogą mieć też wpływ na powierzchnię użytkową oraz kubaturę budynku, a więc na parametry charakterystyczne budynku. Wiele zależy od tego, co ulega zmianie i na co może mieć wpływ oraz czy będzie to zmiana istotna czy nieistotna. Może się okazać, że zmiana spowoduje odstępstwo nieistotne od projektu, a więc takie, które jest możliwe do wprowadzenia bez konsekwencji. Tego typu zmianę wpisuje się do dziennika budowy oraz w oświadczeniu kierownika budowy, które jest sporządzane na zakończenie budowy. Oświadczenie to podpisuje również projektant, który wcześniej ocenił, czy jest to odstępstwo istotne.
Gorzej jest, jeśli zmiana jest istotnym odstępstwem od projektu. Wymaga to wykonania projektu zamiennego oraz uzyskania zamiennej decyzji pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Czasami zmiany wręcz nie są możliwe do wprowadzenia, jeśli więc się je poczyniło, należy doprowadzić wykonywane roboty budowlane do stanu zgodnego z prawem, przepisami dotyczącymi projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym.
Czym jest istotne odstępstwo w kontekście dachu?
Lista istotnych odstępstw jest ujęta w ustawie Prawo budowlane. Jest ona dosyć obszerna, ale w kontekście dachu można wyszczególnić jedno. Według punktu 5 ustępu 2) artykułu 36a Prawa Budowlanego istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:
- charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących:
- wysokości, długości lub szerokości w zakresie przekraczającym 2%.
W przywołanym artykule 36a jest więcej sytuacji zaklasyfikowanych do istotnych odstępstw. Zacytowane powyżej odstępstwo dotyczy tylko kontekstu wykonania więźby dachowej, która ma wpływ na wysokość, długość i szerokość budynku.
Kiedy zmiany geometrii dachu mogą być konieczne?
Jeśli mury i inne elementy konstrukcyjne są wykonane zgodnie z projektem, to i sytuacja wyjściowa do postawienia więźby dachowej jest dobra. Oznacza to, że zwieńczone mury, które są podparciem dla więźby są we właściwych miejscach, a więc są wykonane zgodnie z projektem.
Jeśli okazałoby się jednak, że mury są przesunięte względem siebie (a więc względem tego, co jest w projekcie), to może mieć już wypływ na to, że trzeba będzie dokonać zmian geometrii konstrukcji dachu. W takich sytuacjach cieśla wykonujący więźbę bierze pod uwagę odchyłki i przygotowuje konstrukcję w taki sposób, by odpowiadała ona temu, co jest w projekcie. Jeśli są to drobne różnice, zwykle nie ma z nimi problemu.
Jakie zmiany wprowadzają inwestorzy?
W kontekście więźby dachowej wpływ na zmianę jej geometrii może mieć inwestor, który ma wizję odbiegającą od projektu dachu. Pomysły w tym zakresie inwestorów mogą być i są naprawdę różne. Zwykle dotyczą zmiany:
- kąta nachylenia więźby dachowej,
- podwyższenia więźby dachowej,
- dobudowania lukarn,
- wstawienia okien połaciowych,
- przesunięcia okien połaciowych,
- wysięgu okapów.
Z tego widać jak wiele wpływa na geometrię więźby dachowej, a zarazem dach. Zmiany mogą wystąpić pojedynczo, ale też jednocześnie. Już po tej liście widać, że geometria dachu może wówczas wymagać zmian w mniejszym lub większym zakresie. Na przykład zakres dopuszczalnych kątów nachylenia połaci dachowych może być ściśle określony przez Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZM) lub wydane Warunki Zabudowy (WZ). To samo może dotyczyć maksymalnej wysokości budynku. Wysięgi okapów, ulokowanie okien połaciowych z kolei może być uzależnione od odległości budynku od granicy działki lub oddalenia od budynku stojącego na sąsiedniej działce. Jest to zatem dosyć skomplikowane, a wiedza o tych wszystkich uwarunkowaniach jest u źródła, czyli u projektanta, który musiał dokonać analizy tych warunków, by zgodnie z przepisami przygotować projekt.
Drogi wykonawco pamiętaj, żeby samodzielnie nie podejmować decyzji o zmianach, które zamierza się wprowadzić względem projektu. Zawsze skonsultuj zmiany z kierownikiem budowy.
Co zrobić, jeśli są planowane zmiany dachu?
Co w sytuacji, jeśli pojawi się pomysł zmiany lub zmian w kontekście geometrii dachu? Wykonawca dachu (jak i każdy inny w zależności od tego, czego dotyczy) powinien zachować się profesjonalnie. Powinien wiedzieć, że to nie on podejmuje decyzję, ponieważ kompetencje w tym zakresie mają inni uczestnicy procesu budowlanego. Właściwą osobą jest projektant, ale informacja powinna również dotrzeć do kierownika budowy. Dlatego konsekwencje zmian geometrii dachu, nawet te najdrobniejsze powinny być przedyskutowane i ustalone z projektantem z udziałem kierownika budowy. To w gestii projektanta jest określenie, czy planowane zmiany będą istotnym odstępstwem od zatwierdzonego projektu oraz wydaną decyzją pozwolenia na budowę. Jeśli chodzi o inwestora, a więc również uczestnika procesu budowlanego, to on jedynie powinien zabrać głos na podstawie rekomendacji właśnie kierownika budowy i projektanta.
Co zmiany geometrii dachu oznaczają dla wykonawcy?
Wykonawca, mając informacje od inwestora o zamiarach dokonania zmian, powinien sobie oraz inwestorowi uświadomić, że w pierwszej kolejności powinien to omówić z kierownikiem budowy. Wiedząc oczywiście, że będzie to wymagać konsultacji również z projektantem. To dosyć komfortowa sytuacja dla wykonawcy, bo decyzje, a więc ewentualnie formalne konsekwencje nie leżą po jego stronie.
TOMASZ RYBARCZYK
Architekt i inżynier budownictwa z ponad 30-letnim doświadczeniem; ma uprawnienia do projektowania i kierowania budową bez ograniczeń w zakresie konstrukcyjno-budowlanym oraz uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej; pełni funkcję kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego; rzeczoznawca budowlany w zakresie projektowania i wykonawstwa; znawca materiałów i technologii; projektuje, opracowuje ekspertyzy i opinie techniczne; członek trzech komisji technicznych w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.
