Państwowa Inspekcja Pracy w ramach istniejących kompetencji ustawowych podejmuje działania prewencyjne i promocyjne realizowane w odniesieniu do firm branży budowlanej, w tym do firm dekarskich.
Tekst Artur Hennig
Zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1712) Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie. Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy między innymi nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych.
Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione do stosowania środków nadzorczych określonych w art. 11 ustawy.
Innym rodzajem działalności inspekcji jest podejmowanie działań prewencyjnych i promocyjnych mających na celu przekazanie pracodawcom, pracownikom, społecznym inspektorom pracy, pracownikom służby bhp wiedzy dotyczącej aktualnie obowiązujących przepisów, a tym samym pogłębienie ich wiedzy dotyczącej przestrzegania przepisów prawa pracy (w szczególności przepisów bhp) i legalności zatrudnienia.
W obszarze działań prewencyjnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy celem nadrzędnym jest poprawa warunków pracy, a poprzez to ograniczenie zagrożeń zawodowych wynikających z pracy na poszczególnych stanowiskach pracy. W efekcie takich działań powinno nastąpić zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, na które branża budowlana jest szczególnie narażona. W tym roku Państwowa Inspekcja Pracy realizuje następujące programy promocyjne i prewencyjne.
Kampania „Bezpieczeństwo pracy zależy od Ciebie”
Cel programu: wdrażanie europejskiego podejścia opartego na „Wizji zero” w zakresie zgonów związanych z pracą w Unii Europejskiej poprzez:
- inspirowanie do zmiany postaw – popularyzację wzorców kulturowych bezpieczeństwa pracy, odpowiedzialności za wykonywane zadania w kontekście ochrony zdrowia i życia własnego oraz osób zatrudnionych;
- wskazywanie na tragiczne konsekwencje nieodpowiedzialnych i niewłaściwych zachowań poprzez upowszechnianie informacji dotyczących wniosków z analiz wypadków przy pracy;
- zachęcanie pracodawców i pracowników do podnoszenia poziomu kultury technicznej i organizacyjnej w miejscu pracy oraz inspirowanie wymiany „dobrych praktyk” w tym zakresie.
- wsparcie merytoryczne przedsiębiorców (szkolenia, materiały edukacyjne, ekspercka pomoc), którzy są zaangażowani w osiągnięcie poprawy poziomu bezpieczeństwa pracy i ograniczenia zagrożeń wypadkowych, upowszechnianie problematyki wypadkowości podczas inicjatyw realizowanych wspólnie z partnerami społecznymi, organami nadzoru nad warunkami pracy, stowarzyszeniami branżowymi, organami samorządu terytorialnego i administracji publicznej, ekspertami, placówkami naukowo-badawczymi itp.
Program jest realizowany ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich firm.
Program informacyjno-edukacyjny „Budowa. STOP wypadkom!”
Cel programu: poprawa bezpieczeństwa w budownictwie w szczególności poprzez:
- podnoszenie standardów ochrony pracy w małych firmach budowlanych przez popularyzację wiedzy na temat właściwego przygotowania pracowników do bezpiecznego wykonywania pracy i skutecznych środków ochrony, zwłaszcza w kontekście zagrożeń związanych z pracą na wysokości i w wykopach oraz przy obsłudze maszyn;
- inspirowanie pracodawców do rzetelnego wypełniania obowiązków w zakresie ogólnej organizacji pracy na dużych inwestycjach budowlanych oraz kompleksowego nadzoru nad wykonywaną pracą, w szczególności podczas koordynacji pracy kilku podmiotów na jednym placu budowy;
- oddziaływanie na wdrażanie podwyższonych standardów w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach branży budowlanej, dzięki współpracy z partnerami instytucjonalnymi i społecznymi, w tym między innymi z Porozumieniem dla Bezpieczeństwa w Budownictwie.
Konkurs „BUDUJ BEZPIECZNIE” edycja 2025
Celem konkursu jest promowanie pracodawców i wykonawców robót budowlanych, zapewniających wysokie standardy oraz innowacyjne rozwiązania w dziedzinie bezpieczeństwa pracy podczas realizacji obiektów budowlanych. W konkursie są oceniane działania na rzecz bezpieczeństwa pracowników wykraczające ponad wymagania przepisów i powszechnie stosowanych zasad. Uczestnicy konkursu prezentują działania i inicjatywy realizowane na konkretnym obiekcie budowlanym, wskazanym w zgłoszeniu do konkursu. Promowanie wyjątkowych osiągnięć pracodawców w branży budowlanej, które zasługują na szczególne uznanie i mogą być inspiracją dla innych firm do tworzenia bezpiecznych miejsc pracy oraz efektywnych procesów. W rezultacie działania te powinny przyczynić się do podniesienia ogólnego standardu bezpieczeństwa w sektorze budowlanym.
Organizatorem konkursu jest Państwowa Inspekcja Pracy. Partnerem konkursu jest Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie.
Uczestnikami konkursu mogą być generalni wykonawcy, wykonawcy i podwykonawcy robót budowlanych na każdym etapie prac, mający status pracodawcy (zgodnie z definicją określoną w przepisach prawa pracy).
Zachęcamy Państwa do wzięcia udziału w opisanych programach, które są całkowicie bezpłatne. Wszelkich dodatkowych informacji możecie Państwo zasięgnąć na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy pod adresem: www. gip.gov.pl w zakładce oferta dla pracodawców lub w Okręgowych Inspektoratach Pracy właściwych dla siedziby Państwa firmy lub miejsca prowadzenia działalności.
