Rozrzucanie na substracie ciętych pędów rozchodników jest uważane za najtańszą metodę zazieleniania dachów w uprawie ekstensywnej. Jest to metoda dość łatwa w zastosowaniu. Należy jednak pamiętać o kilku zaleceniach.
Tekst PIOTR WOLAŃSKI
Rozchodniki jako rośliny sucholubne o płytkich systemach korzeniowych dobrze sprawdzają się w warunkach uprawy na dachach zielonych. Tego typu rośliny możemy instalować na dachu poprzez ułożenie prekultywowanej wcześniej maty wegetacyjnej, posadzenie sadzonek lub rozrzucenie fragmentów pędów rozchodników.
Kupując rośliny na dachy zielone powinniśmy otrzymać od dostawcy paszporty roślin. Takie dokumenty potwierdzają, że oferowane do sprzedaży rośliny zostały skontrolowane i są wolne od organizmów szkodliwych. Paszporty roślin mogą być wydawane przez upoważnione do tego podmioty, pod nadzorem właściwego organu – Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Zaraz po dostawie, pędy rozchodników należy równomiernie rozrzucić na przygotowanej wcześniej powierzchni ekstensywnego substratu dachowego, a następnie zagrabić, dzięki czemu cięte pędy będą miały lepszy kontakt z podłożem, co ułatwi ich ukorzenianie. Tę metodę można stosować nie wcześniej niż w kwietniu i nie później niż jesienią. Po rozrzuceniu na substracie pociętych pędów rozchodnika, dach podlewamy przez okres 2-3 tygodni, kiedy to sadzonki pędowe będą wytwarzać korzenie przybyszowe i się ukorzeniać.
Należy pamiętać, że dach zielony ekstensywny nawadniamy również interwencyjnie, w czasie długo trwającej suszy. Rośliny podlewamy rano lub wieczorem, kiedy nie ma mocnego słońca. Często można się spotkać z określeniem „wysiew rozchodników“, co w praktyce oznacza właśnie rozrzucenie mieszanki pociętych pędów różnych gatunków rozchodników.
Jeśli chodzi o ilość stosowanych ciętych pędów na dachach zielonych w uprawie ekstensywnej, to w literaturze możemy znaleźć informacje, że minimalne zużycie pociętych pędów rozchodników na dachu zielonym w uprawie ekstensywnej to 60 g/m2, przy czym nie mniej niż 100 sztuk pędów, w co najmniej czterech gatunkach („Wytyczne dla dachów zielonych. Wytyczne do projektowania, wykonywania i utrzymywania dachów zielonych FLL”, wydanie polskie, Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DAFA).
Jednak doświadczenia prowadzone przez autora niniejszego artykułu pokazały, że stosowanie ilości mniejszej niż 100 g ciętych pędów na 1 m2 dachu zielonego może nie przynieść satysfakcjonujących efektów. Na zdjęciach fot. 1, fot. 2, fot. 3 i fot. 4 zostały pokazane cztery poletka doświadczalne, każde z nich takie samo – o kształcie kwadratu i powierzchni 1 m2. Na każdym z nich w drugiej połowie maja 2022 roku zostały rozrzucone fragmenty pędów rozchodników (te same gatunki, różna ilość). Podłożem był substrat ekstensywny. Zdjęcia zostały wykonane pod koniec października 2022 roku. Możemy więc zobaczyć efekty zazielenienia powierzchni 1 m2 z substratem ekstensywnym po pięciu miesiącach od rozrzucenia pędów.
ciętych pędów na powierzchni 1 m2. Fot. Piotr Wolański
ciętych pędów rozchodników na 1 m2. Fot. Piotr Wolański
pędów rozchodników na 1 m2. Fot. Piotr Wolański
W trakcie doświadczenia równomiernie rozrzucono pędy na powierzchni i zagrabiono. Nie uzupełniano ubytków spowodowanych przez wiatr lub ptaki. Po rozrzuceniu pędów wszystkie poletka doświadczalne podlewano w takim samym stopniu przez okres 21 dni (w dni, kiedy nie było opadów atmosferycznych) i usuwano chwasty, które się wsiały. Należy pamiętać, że na dachach zielonych panują warunki, które powodują, że część materiału roślinnego przy rozrzucaniu ciętych pędów może ulec zniszczeniu, na przykład poprzez wywianie czy szkody spowodowane przez ptaki. Zastosowana ilość ciętych pędów rozchodników powinna uwzględniać te czynniki.
Wyniki prowadzonych doświadczeń pokazały, że na dachach zielonych w uprawie ekstensywnej, jeśli rozrzucenie ciętych pędów rozchodników jest jedyną metodą zazielenienia powierzchni dachu, to może nie być uznane za skuteczne zastosowanie mniejszej ilości niż 100 g pociętych pędów na 1 m2 powierzchni, przy czym bardzo ważne jest, żeby to była mieszanka różnych gatunków. Jeśli natomiast zachodzi potrzeba szybkiego zazielenienia powierzchni dachu, warto zastosować 300 g ciętych pędów rozchodników na 1 m2.
Podłożem właściwym na dachy zielone w uprawie ekstensywnej są substraty ekstensywne. Producent substratów powinien mieć zezwolenie wydane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wprowadzenie do obrotu danego substratu jako podłoża do upraw stosowanego na dachach zielonych.
W trakcie pierwszego roku po założeniu dachu zielonego należy wykonać nawożenie – po około czterech tygodniach od instalacji roślin, ale nie później niż do połowy sierpnia. Na istniejących już dachach zielonych, wiosną rośliny również wymagają nawożenia specjalistycznymi, wieloskładnikowymi nawozami.
Metoda zazielenienia dachu w uprawie ekstensywnej zależy od kilku czynników. Przede wszystkim od tego, z jakim typem dachu mamy do czynienia, jak szybko potrzebny jest efekt pełnego zazielenienia dachu, jakie są oczekiwania zamawiającego dotyczące estetyki dachu i rodzaju zastosowanych roślin oraz jakim budżetem dysponujemy i w jakiej porze roku instalujemy rośliny na dachu zielonym.
PIOTR WOLAŃSKI
Od 15 lat zajmuje się dachami zielonymi, konsultuje projekty, realizuje inwestycje, współpracuje ze środowiskiem naukowym przy projektach innowacyjnych dla branży. Był współzałożycielem Grupy Merytorycznej Dachy Zielone w ramach Stowarzyszenia DAFA, a także jednym z inicjatorów wydania w Polsce „Wytycznych dla dachów zielonych. Wytycznych
do projektowania, wykonywania i utrzymywania dachów zielonych” FLL. W latach 2012-2019 pełnił funkcję koordynatora grupy merytorycznej Dachy Zielone. Aktywnie uczestniczył w pracach zespołu redakcyjnego DAFA, opracowującego dwa polskie wydania wytycznych. Jest także członkiem zwyczajnym Polskiego Stowarzyszenia „Dachy Zielone”.
