Z chwilą przekształcenia jednoosobowej firmy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje odrębny byt prawny.
Tekst RAFAŁ PODBORSKI
Nie jest żadną tajemnicą, że na rynku usług dekarskich podstawową formą prowadzenia firmy jest jednoosobowa działalność gospodarcza, na przykład – Jan Kowalski Usługi Dekarskie.
Taka forma prowadzenia działalności ma niezaprzeczalnie kilka zalet – łatwe i szybkie założenie firmy oraz prosty sposób prowadzenia rozliczeń. Jedną z podstawowych wad takiego prowadzenia działalności jest to, że właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za ewentualne szkody, powstałe bardzo często bez jego winy.
Załóżmy, że firma z powodzeniem rozwija swój biznes. Przybywa klientów i ciekawych zleceń. Niespodziewanie pracownik popełnia błąd. Czyjaś nadgorliwość, nieszczęśliwy wypadek, nawet własny błąd albo i nieszczęśliwy zbieg okoliczności.
Nietrudno wyobrazić sobie sytuację, że pracownik spada z dachu, doznając przy tym poważnego uszczerbku na zdrowiu.
W wyniku postępowania kontrolnego przeprowadzonego przez Państwową Inspekcję Pracy okazuje się, że pracownik nie miał odpowiedniego zabezpieczenia lub też nie miał wszystkich zabezpieczeń wymaganych w danych okolicznościach. Ponadto kontrola wykazuje, że pracodawca nie sprawował prawidłowego nadzoru podczas prac wykonywanych na wysokości. W takiej sytuacji pracownik poza świadczeniami, otrzymanymi na przykład z ZUS, może wystąpić do pracodawcy z żądaniem wypłaty odszkodowania. W zależności od rodzaju uszczerbku na zdrowiu pracownika kwota odszkodowania może sięgać kilkunastu, kilkudziesięciu, a nawet kilkuset tysięcy złotych.
Wówczas firma ubezpieczeniowa, w której było wykupione ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej może starać się wykazywać, że do wypadku doszło wskutek niedbalstwa czy też rażącego niedbalstwa ze strony pracodawcy i w konsekwencji odmówić wypłaty odszkodowania za pracodawcę. Oznacza to dla niego, że z problemem wypłaty odszkodowania zostaje sam.
Co więcej, ponosi on odpowiedzialność za szkodę nie tylko majątkiem firmy (maszyny, pojazdy), ale także całym swoim majątkiem, włączając w to prywatny samochód czy też dom.
Kolejną z wad prowadzenia działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jest problem z przekazaniem firmy następcom czy też z jej sprzedażą bądź „dopuszczeniem” wspólnika. Częściowo z problemem śmierci właściciela firmy można poradzić sobie ustanawiając zarządcę sukcesyjnego (Kiedy zabraknie szefa. Sukcesja w firmie rodzinnej „Nasz Dekarz” 55/2020). Jednakże należy zwrócić uwagę, iż jest to rozwiązanie tymczasowe, pozwalające przetrwać firmie w trudnym momencie śmierci właściciela. Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego nie oznacza, że po śmierci właściciela własność firmy po prostu przechodzi na zarządcę sukcesyjnego i można prowadzić działalność na dotychczasowych zasadach. Celem ustanowienia zarządu sukcesyjnego jest przede wszystkim wydłużenie czasu spadkobiercom właściciela firmy na uporządkowanie spraw związanych z firmą tak, aby nie przestała ona istnieć z dnia na dzień.
DLACZEGO WARTO PRZEKSZTAŁCIĆ FIRMĘ W SPÓŁKĘ?
Rozwiązaniem tych problemów jest na przykład przekształcenie jednoosobowej firmy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Zyskujemy wówczas bezpieczeństwo polegające na tym, że majątek firmy staje się majątkiem spółki, a ewentualna odpowiedzialność za zobowiązania spółki ogranicza się do jej majątku. Oznacza to, iż w przypadku problemów finansowych firmy prowadzonej w formie spółki jest możliwa ochrona majątku prywatnego właściciela spółki, co w dzisiejszych czasach jest wartością trudną do przecenienia.
Poza tym należy zwrócić uwagę na to, że z chwilą przekształcenia jednoosobowej firmy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje odrębny byt prawny, posiadający osobowość prawną, funkcjonujący niezależnie od osoby jej właściciela. Dotychczasowy jednoosobowy przedsiębiorca z chwilą przekształcenia nabywa udziały w nowo powstałej spółce. Spółka jako następca prawny jednoosobowej firmy z mocy prawa staje się stroną wszystkich dotychczas zawartych umów przez jednoosobową firmę (na przykład leasingi, kredyty itd.). Przede wszystkim pozwala to na zachowanie ciągłości firmy nawet w razie śmierci właściciela.
Śmierć właściciela nie wpływa znacząco na funkcjonowanie firmy poza tym, że wtedy należy ustalić kto i w jakim procencie dziedziczy udziały po właścicielu spółki. Ponadto właściciel spółki może co do zasady swobodnie decydować, w jaki sposób rozporządza tymi udziałami. Oznacza to, że może część udziałów darować (na przykład najbliższym członkom rodziny w celu stopniowego wprowadzania ich w zarządzanie spółką), odsprzedać (w celu pozyskania wspólnika albo inwestora) czy też wreszcie odsprzedać firmę z wyrobioną marką i ugruntowaną pozycją na rynku dekarskim.
Ceną za bezpieczeństwo prowadzenia firmy w formie spółki jest wyższy koszt jej funkcjonowania oraz większy formalizm związany w szczególności z obrotem środków pieniężnych w spółce.
Z chwilą przekształcenia jednoosobowej firmy w spółkę majątek firmy staje się majątkiem spółki, a właściciel spółki nie może dysponować jej majątkiem jak własnym. Jednakże mając na względzie trudne czasy, w jakich przyszło nam żyć, należy uznać, iż bezpieczeństwo i pewność związana z losami firmy rekompensują ewentualne niedogodności związane z prowadzeniem firmy w formie spółki.
RAFAŁ PODBORSKI
radca prawny, specjalista z zakresu prawa umów, windykacji należności, obsługi prawnej firm. Reprezentuje kancelarię prawną Capita, 30-698 Kraków, ul. Moszyńskiego 9, www.kpcapita.pl;
współpracuje z Oddziałem Małopolskim Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy.
