Prefabrykowane wiązary dachowe można porównać do kolców Lego. Elementy są precyzyjnie wykonane, ponumerowane, a do całości zestawu dołączona jest instrukcja montażu w postaci dokładnie przygotowanej dokumentacji projektowej.
Tekst Paweł Beling
Przed przystąpieniem do montażu prefabrykowanej konstrukcji dachowej zawsze należy szczegółowo zapoznać się z dokumentacją montażową, sporządzoną przez producenta więźby dachowej. Na kilka dni przed planowanym dniem rozpoczęcia prac należy zażądać dostarczenia dokumentacji montażowej, dzięki czemu wcześniej można skonsultować się producentem w razie, gdyby potrzebne były dodatkowe wyjaśnienia lub pomoc z jego strony. Oprócz rysunków technicznych w dokumentacji znajduje się również opis techniczny konstrukcji dachu, w którym określono przyjęte obciążenia stałe na pas górny. Na podstawie tych danych można określić, czy konstrukcja nadaje się do montażu określonego pokrycia, co jest szczególnie ważne przy zastosowaniu pokryć ciężkich, na przykład dachówki karpiówki. W opisie technicznym podane są też dane dotyczące przyjętych obciążeń śniegiem i wiatrem dla określonych stref kraju. W dokumentacji zawarte są również wytyczne techniczne:
- montaż podwaliny (występuje też montaż bez podwaliny, kiedy wiązary montujemy bezpośrednio do wieńca),
- połączenie wiązarów wielowarstwowych na budowie,
- montaż nakładek wiązarów,
- montaż wiązarów do podwaliny lub bezpośrednio do wieńca,
- montaż wiązarów z wiązarami, jak i wykonywanie wymianów,
- montaż stężeń poziomych i ukośnych.
Wizyta na budowie
To następny krok, podczas którego jest określany dojazd na budowę zestawu dłużycowego, ustawienia dźwigu, składowania prefabrykatów, pozostałych materiałów stężeń itp. Najważniejsze jest wytyczenie miejsca wstępnego scalenia konstrukcji na gruncie.
Podczas wizyty na budowie należy zawsze sprawdzić równość wieńca. Wymiary zewnętrzne ścian budynku są sprawdzone przed uruchomieniem prefabrykacji konstrukcji przez firmę produkującą wiązary.
Ustalenie terminu dostawy konstrukcji
Przy planowaniu terminu i godziny dostawy konstrukcji dachowej oraz przyjazdu dźwigu należy pamiętać, że jeżeli konstrukcja ma być dostarczona na budowę w godzinach 7-8 rano, to przyjazd dźwigu powinien zostać zaplanowany na godzinę 11-13 (zależy od wielkości powierzchni dachu).
Montaż konstrukcji dachowej
Oto najważniejsze strategiczne dla montażu uwagi. Szczegóły są zawsze zawarte dokumentacji montażowej.
Uwaga! Pomiary i rozmierzenie usytuowania wiązarów powinny być podane w milimetrach (mm).
Podstawowym rysunkiem w dokumentacji jest rzut poziomy konstrukcji dachu. Jest on dokładnie zwymiarowany i czytelny. Można też poprosić producenta więźby dachowej o przesłanie dokumentacji w wersji elektronicznej z możliwością otwierania dokumentacji w 3D (programy do odczytu dokumentacji są bezpłatne). Dzięki temu można zobaczyć szczegóły ustawienia wiązarów, co później znacznie ułatwia montaż.
Montaż zaczynamy od przykręcenia do wieńca podwaliny na warstwie papy izolacyjnej i zamocowania do podwaliny kątowników montażowych lub od zamocowania kątowników bezpośrednio do wieńca. Przykręcamy tylko kątowniki dla wiązarów OB (obniżonych) i G (głównych). Tę czynność należy wykonać bardzo starannie. Należy pamiętać, że wymiary podane są w osi wiązara i mocując kątownik musimy go przesunąć o pół grubości wiązara. Przy elementach konstrukcji wykonanych z drewna o grubości 45 mm należy przesunąć kątowniki o około 22,5 mm. Równolegle na gruncie montujemy 3 zestawy części konstrukcji dachu:
- wiązar OB1 z KU4.1 (kulawki), KU3.1, KU2.1, KU3.2 KU4.2,
- wiązar OB1.2 z KU4.2, KU3.2 KU1, KU3.1, KU4.1,
- wiązar OB4 z KU5.1 KU4.1 KU3.1 KU1, KU3.2 , KU4.3.
Uwaga! Należy zwracać uwagę na opisy wiązarów, gdyż w wyniku nieuwagi i błędnego połączenia elementów może nie zgadzać się kąt zacięcia wiązarów KU do narożnych NT. Scalenie wiązarów wykonać zgodnie z wytycznymi montażu. Po scaleniu konstrukcji sprawdzamy, czy okapy będą przebiegały zgodnie z dokumentacją, czy zgadza się ich szerokość, przymierzając się do ścian budynku. Wymiary na rysunku podane są od zewnątrz ściany.
Sprawdzamy na wiązarze OB równość okapów z dwóch stron. Po kontroli i regulacji montujemy wiązar OB do kątownika na wieńcu lub podwalinie. Przeprowadzamy też wstępne zamontowanie wiązarów KU do podwaliny lub wieńca przy użyciu kątowników. Ten sposób montażu jest bardzo ważny, gdyż gwarantuje nam bezpieczeństwo dalszego montażu – mamy stabilną i pionową płaszczyznę potrzebną do montażu następnych wiązarów. Dalej wkładamy na ściany dalsze wiązary OB. i G kolejno według dokumentacji. Stawiamy te wiązary obok kątownika, do którego mamy przybić wiązar i stężamy krótkimi deskami, przybijając je do górnego pasa lub krzyżulców wiązara poprzedniego, aby uzyskać stabilność.
Wrzucamy na dach przy użyciu dźwigu wiązary narożne NT i K. Zwalniamy dźwig. Praca dźwigu przy montażu to 2-3 godziny.
Teraz przystępujemy do ustawienia i zamontowania wiązarów OB. i G. Pomiędzy górnymi krawędziami okapu wiązarów OB 1 i OB1.2 przeciągamy sznurek i napinamy. Pod ten sznurek ustawiamy pozostałe wiązary OB. i G. Wiązary są lekkie i łatwo je przesuwać po podwalinie lub wieńcu. Przybijamy 2 gwoździami montażowymi lub przykręcamy 1 wkrętem do kątowników mocujących do wieńca. Następnie ustawimy do pionu, odbijając montażowe stężenia i przybijając właściwe stężenia poziome w miejscach wskazanych na dokumentacji.
Przy użyciu prostej deski stężeniowej lub długiej łaty aluminiowej sprawdzamy równość powierzchni zmontowanej połaci. W razie stwierdzenia nierówności przy montażu na podwalinie drewnianej możemy poluzować nakrętkę dociskową podwaliny i podłożyć pod podwalinę podkładkę (pod wiązarem), a przy montażu bezpośrednio do wieńca – podłożyć podkładkę pod wiązar. Po wypoziomowaniu wiązarów przybijamy gwoździe lub przykręcamy wkręty według dokumentacji.
Następnie montujemy wiązary narożne. Wkładamy je w miejsce wycięcia już zamontowanymi między wiązarami OB. i KU. Wiązary NT ustawiamy tak, aby górna krawędź okapu znalazła się w narożniku utworzonym przez okapy z jednej strony wiązarów KU, a z drugiej – OB. i G. Po ustawieniu i zamontowaniu do podwaliny lub wieńca i skręceniu NT z wiązarami OB. i KU przeciągamy sznurek po narożach domu. Tak wytycza się obrys okapu.
Przystępujemy do montażu krótkich wiązarów KU. Należy zwrócić uwagę, że wiązary KU8.1 i KU8.2 wiszą w powietrzu i należy je podeprzeć deską BO mocując ją do wiązara następnego w tym wypadku KU7 i NT. Wiązary KU7 i KU8 będą cofnięte w stosunku do krawędzi okapu o 45 mm. Wstępnie mocujemy wiązary KU do wiązarów NT i podwaliny. Po sprawdzeniu poziomu płaszczyzny dachu w tych miejscach i krawędzi okapu przymocowujemy wiązary do wiązara NT i podwaliny lub wieńca przy użyciu kątowników według dokumentacji montażowej.
Przystępujemy do montażu wiązarów K (wchodzących). Zgodnie z dokumentacją wytyczamy kalenicę między narożem schodzących się wiązarów NT a wierzchołkiem dźwigara G1. Kalenicę można wytyczyć przy użyciu sznurka lub deski stężeniowej. Ustawimy wiązary K na wiązarach G1 zgodnie z rysunkiem stężamy deskami stężającym i mocujemy je do G1 łącznikami opisanymi w dokumentacji montażowej.
Przybijamy niezamontowane stężenia ukośne i poziome. Do przybijania stężeń bardzo przydatny jest pistolet gazowy. Używamy gwoździ gładkich ocynkowanych. Czasami trzeba zdemontować stężenie. Przy gwoździach skrętnych lub pierścieniowych jest to niemożliwe, ponieważ deska się „łupie”.
Ten krótki instruktaż praktycznie jest wystarczający do podjęcia samodzielnego montażu. Tak jak opisałem w pierwszej części produkcja wiązarów jest bardzo precyzyjna i montaż powinien przebiegać sprawnie. Jedyny problem może stworzyć zwichrowany wieniec w płaszczyźnie pionowej. Dlatego jest tak ważne sprawdzenie równości wieńca jako całości i korekta ewentualnych nierówności na podwalinie lub kątownikach.
Jeżeli te wyjaśnienia będą niewystarczające, można umówić się na przeszkolenie na budowie przez producenta lub zamówić instruktora pracującego przy montażach i wspólnie przeprowadzić montaż.
Jeżeli do przyjazdu dźwigu zostało trochę czasu, to mniejsze wiązary KU i narożne NT przenosimy w pobliże narożników. Dotyczy to montażu domów parterowych. Przy montażu domów piętrowych składamy po kilka wiązarów KU, żeby podać je dźwigiem po kilka naraz.
Po przyjeździe dźwigu zaczynamy montaż od scalonych elementów konstrukcji. Przy użyciu pasów wrzucamy w całości po trzy elementy na ściany i ustawiamy według dokumentacji.
